tag:blogger.com,1999:blog-38793405385141997222024-03-14T06:37:28.060-07:00Prostitutie in de negentiende eeuwUnknownnoreply@blogger.comBlogger66125tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-39864710535692346362023-09-29T12:20:00.009-07:002023-10-18T07:54:38.199-07:00Terminologie: van hoer naar sekswerker<p><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgit5-m5LtPII66Y__4zIiFx1sML3_AoW0_x5YbQxpIw09L5F8Fyc_of7hYWr54NDb5BVfZ4d-OwoJ0j5C4Vva23mzZTBDOAPKjtrGUcw9NOjdwcDQIE7E1nEA6M45-8-HuJC5MBeppmZYI_FfiIf32ZYPfAkz_fGlJuXTs7jUTSVAzzA_FpvKqs9mrw-4/s1061/Screenshot_20230703_181612.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1061" data-original-width="995" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgit5-m5LtPII66Y__4zIiFx1sML3_AoW0_x5YbQxpIw09L5F8Fyc_of7hYWr54NDb5BVfZ4d-OwoJ0j5C4Vva23mzZTBDOAPKjtrGUcw9NOjdwcDQIE7E1nEA6M45-8-HuJC5MBeppmZYI_FfiIf32ZYPfAkz_fGlJuXTs7jUTSVAzzA_FpvKqs9mrw-4/s320/Screenshot_20230703_181612.jpg" width="300" /></a></b></div><b>Historica dr. Katie Hemphill verwoord het helder in <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2022/11/nieuw-verschenen-publicaties.html">haar recent verschenen boek</a>: '<i>Words have the power to shape our thinking about human worth in profound ways.</i>' De uitspraak deed me denken aan een publicatie waarin vrouwen die werkzaam waren in de prostitutie consequent 'hoeren' werden genoemd. Een uitdrukking die in de huidige tijd dezelfde negatieve lading heeft als: slet, snol of vrouw van lichte zeden. Om die reden heb ik altijd de voorkeur gegeven aan <i>prostituee</i>. Maar inmiddels is dit woord synoniem voor vrouwenhandel en geweld tegen vrouwen. <i>Sekswerker </i>is de huidige benaming. Al deze termen zijn in de Nederlandse overheidsdocumenten bij archieven te vinden. Toch zijn de betekenissen van de termen niet altijd hetzelfde. Het is dus essentieel om de interpretatie van de taal uit het verleden te begrijpen. Hoe worden de vrouwen die seksuele diensten verkochten beschreven in formele Nederlandse archiefbronnen?<br /></b><span><a name='more'></a><br /></span><p></p><p></p><div><b>Hoe</b><b>r</b></div>Het verkopen van seksuele diensten in de vroegmoderne tijd, 1500-1800, was illegaal. <a href="https://archief.amsterdam/uitleg/indexen/58-confessieboeken-1535-1732" target="_blank">Confessieboeken</a> uit die periode vormen interessante bronnen om vrouwen te vinden die bij deze illegale activiteiten betrokken waren. In de werken wordt verslag gedaan van de verdachte gevangenen. En ook in oude gerechtelijke bronnen, zoals <a href="https://www.dutchgenealogy.nl/schepenbank/#:~:text=The%20schepenbank%20is%20the%20bench,as%20a%20court%20of%20law." target="_blank">Schepenbanken</a>, worden ze genoemd.<span style="font-size: x-small;">(1)</span> Een verdachte vrouw wordt in beide dossiers als <i>hoer</i> omschreven. Toch is de betekenis in die tijd breder dan <i>seksuele diensten verkopen voor geld</i>. Lotte van de Pol legt in haar boek uit dat de term alle seksuele handelingen en gedragingen buiten het huwelijk omvat. En zelfs als seksueel gedrag binnen het huwelijksgeluk niet tot zwangerschap zou leiden, dan wordt het in die tijd als ontucht beschouwd.<span style="font-size: x-small;">(2)</span><div><br /><b>Publieke vrouw en prostituee </b><div>Met de komst van Napoleon wordt prostitutie legaal in Nederland. Na zijn vertrek beveelt de nieuwe Nederlandse koning Willem I in zijn eerste Koninklijk Besluit van 1818 dat gemeenten regels moeten opstellen met betrekking tot: 'speelhuizen, zogenaamde stille huizen en publieke vrouwen.'<span style="font-size: x-small;">(3)</span> Petra de Vries verwijst in haar boek naar de Nederlandse Staatscommissie die de volgende definitie hanteert: 'een publieke vrouw – al dan niet wonend in een huis van hoererij – wordt gebruikt om in zo’n huis hoererij te bedrijven met verschillende personen.'<span style="font-size: x-small;">(4)</span> Deze algemene formulering kan echter binnen <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2023/03/40-verordeningen-op-prostitutie-online.html">plaatselijke regelgeving van gemeenten</a> in die periode verschillen.<span style="font-size: x-small;">(5)</span> Legalisatie betekent registratie en 'publieke vrouw' vind je daarom vaak terug als beroepsomschrijving in <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/p/archief-en-gedrukte-bronnen.html">negentiende-eeuwse Nederlandse registers, zoals bevolkingsregisters</a>. <i>Prostituee</i> komt ook voor, maar dat is veel minder frequent in officiële documenten dan een eeuw later. De nieuwe Nederlandse Winkler Prins Encyclopedie uit 1870 bevat de term <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2011/12/wat-is-een-prostituee-nieuwe-uitgave.html" target="_blank">prostitutie</a> en beschrijft het als het gedrag van personen van het vrouwelijke geslacht, die hun lichaam geven voor geld om hoererij te plegen. </div><div><br /></div><div><b>Sekswerker </b></div><div>De term sekswerker verschijnt voor het eerst rond de jaren tachtig van de twintigste eeuw en is afkomstig van vrouwen die in de seksindustrie werken. Voor hen is de term <i>prostituee</i> in die periode synoniem geworden met mensenhandel en uitbuiting. Ze benadrukken dat niet iedereen die in de sector werkt zich misbruikt of slachtoffer voelt. Met behulp van de nieuwe uitdrukking <i>seks<u>werker</u></i> wordt de nadruk in plaats daarvan gelegd op de economische activiteit om een inkomen te verdienen. De term omvat bovendien een grotere groep mensen die werkzaam zijn in de seksindustrie, bijvoorbeeld strippers, pornoacteurs, verkopers van seksuele diensten per telefoon en eigenaren van erotische winkels. Het voorkomen van misstanden binnen de bedrijfstak wordt beschouwd als een taak van de overheid.<span style="font-size: x-small;">(6) </span></div><div><br /></div><div>De Nederlandse overheid heeft beide termen geadopteerd, <i>prostituee</i> en <i>sekswerker</i>, met een vergelijkbare definitie: 'de persoon die zich beschikbaar stelt om tegen betaling seksuele handelingen met een ander te verrichten.'<span style="font-size: x-small;">(7)</span></div><div><br /></div><div><b>Terminologie</b></div><div>Termen veranderen. Wat in de ene periode gebruikelijk is, kan in de volgende periode een heel andere betekenis krijgen. Dat maakt archieven boeiend. Het taalgebruik in overheidsregistraties over prostitutie biedt aanvullende informatie. Voor historici is het daarom essentieel om de context uit te leggen van de woorden in primaire bronnen, en bovendien om de terminologie uit te leggen die men gaat gebruiken in de toekomstige publicatie. </div><div><br /></div><div>Ik sluit me aan bij de terminologie van de Nederlandse overheid door zowel <i>prostituee</i> als <i>sekswerker</i> te gebruiken met een lichte voorkeur voor het laatste begrip, omdat ik in mijn promotieonderzoek het onderwerp bestudeer vanuit een arbeidsperspectief. </div><div><br /></div><div><p><span style="font-size: x-small;"><span><b>Noten<br /></b></span><span>(1) Zie ook </span><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2014/02/de-schandhuik-in-s-hertogenbosch.html" target="_blank">Schepenbanken van 's-Hertogenbosch</a><span>.<br /></span><span>(2) Lotte van der Pol, D</span><i>e burger en de hoer. Prostitutie in Amsterdam</i><span> (Amsterdam 2004) 14. </span><span> <br /></span><span>(3) Maritha Mathijsen, </span><i><a href="https://www.dbnl.org/tekst/math004gema01_01/index.php" target="_blank">De gemaskerde eeuw</a></i><span> (Amsterdam 2002) 66.<br /></span><span>(4) (5) Petra de Vries, </span><i>Kuisheid voor mannen, vrijheid voor vrouwen: de reglementering en bestrijding van prostitutie in Nederland, 1850-1911</i><span> (Hilversum 1997) 28-29..<br /></span><span>(6) </span><span>Rodriguez Garcia, M., L. Heerma van Voss, and E. van Nederveen Meerkerk (eds), <a href="https://doi.org/10.1163/9789004346253"><i>Selling Sex in the City: a Global History of Prostitution, 1600s-2000s</i></a> (Leiden 2017).4-6; J. Bindman, '<a href="https://walnet.org/csis/papers/redefining.html#2" target="_blank">Redefining prostitution as sex work on the international agenda</a>'. <i>Report Slavery International </i>(Vancouver 1997).<br /></span><span>7. <a href="https://www.raadvanstate.nl/adviezen/@121782/w16-20-0238-ii/df" target="_blank">Dutch law on regulating prostitution of 2020</a>, </span><span>Kamerstukken II 2020/21, 35715, nr. 4.</span><span> <br />Een andere bron die beide termen gebruikt is: </span><a href="https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/prostitutie">Rijksoverheid.nl</a></span></p><p><br /></p><p><span face="Roboto, sans-serif" style="background-color: #fff0f2; color: #201f20; font-size: x-small;">*</span><span face="Roboto, sans-serif" style="background-color: #fff0f2; color: #201f20; font-size: x-small;">iAfbeelding, S. de Vries, <i>'t Amsterdamsch hoerdom: behelzende de listen en streeken, daar zich de hoeren en hoere-waardinnen van dienen; benevens der zelver maniere van leeven, dwaaze bygelovigheden, en in 't algemeen alles 't geen by dese juffers in gebruik is</i> (Amsterdam 1710) </span><a href="https://books.google.nl/books?id=u09kAAAAcAAJ&pg=PA3#v=onepage&q&f=false" style="background: rgb(255, 240, 242); color: #e76d80; font-family: Roboto, sans-serif; font-size: x-small; text-decoration-line: none;" target="_blank">Book Online beschikbaar via Google Books</a></p></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-84134509269108999342023-08-10T09:14:00.002-07:002023-12-28T12:57:29.226-08:00Presentatie - The Pleasure Business Taboos<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><br /></div></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><b>Ik was gevraagd om een presentatie te geven op het jaarlijkse symposium van <a href="https://studentengeschiedenisnederland.nl/?page_id=303" target="_blank">Studenten Geschiedenis in Nederland</a> (SGN). Het werd begin juni van dit jaar gehouden in Amsterdam en droeg het thema: taboes. Hier beneden vind je de introductietekst en de dia's.</b></div><p></p><div><span><a name='more'></a></span><div><div><br /></div><div><i><span style="font-size: large;"><b>The Pleasure Business Taboos</b></span><br /><b><span style="font-size: medium;">- Resources on Entrepreneurship and Dutch Prostitution, 1850-1911.</span></b><br /></i><i>Prostitution is a much-debated topic, surrounded by taboos. Should it be legalized or criminalized? If legalized, where to locate it in a municipality? If criminalized, should the focus be on the people that sell sex or those who buy it? </i></div><div><i>During the Nineteenth-Century, similar discussions appeared. With changes in government policy, economy and socio-cultural developments the Dutch legal status on prostitution was replaced with a brothel ban in 1911. How did entrepreneurs within the pleasure business of prostitution respond to these changes? My presentation will focus on historical resources that give insight into this transformation and the taboos surrounding it.</i></div><div><br /><div><div style="text-align: center;"> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="486" marginheight="0" marginwidth="0" scrolling="no" src="https://www.slideshare.net/slideshow/embed_code/key/17vKSkzpT64sbS?startSlide=1" style="border-width: 1px; border: 1px solid #CCC; margin-bottom: 5px; max-width: 100%;" width="597"></iframe></div><div style="margin-bottom: 5px; text-align: center;"><strong><a href="https://www.slideshare.net/wbk500/sgn-symposium-2023" target="_blank" title="SGN Symposium 2023">SGN Symposium 2023</a></strong> from <strong><a href="https://www.slideshare.net/wbk500" target="_blank">Wilma Van Den Brink</a></strong></div></div></div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-5478506028767087122023-07-21T10:32:00.004-07:002023-07-21T10:38:14.975-07:00Pixxibook: maak een boek van een blog<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhc4HLzdVFgfgm-zInwz_IxolI_zhWSh3nfQXYRyKV7E0WKv3IP1gmoRZZiVa5jXd6Zd6PVj7LEAYaLyNLP7RCX2X8wG5j1QTdmjXu-66Gm56odGlQJOVSdVNF5bUrGVIe5coSV8JoZCBuQfLLNBn4KZw4iWrYsBsLEY9kFM0FthpVhultd4eYx_6BZ99k/s3467/original_c43efdac-01d4-4a7b-b634-a4f0b56fca5c_20230624_183429.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="3467" data-original-width="2604" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhc4HLzdVFgfgm-zInwz_IxolI_zhWSh3nfQXYRyKV7E0WKv3IP1gmoRZZiVa5jXd6Zd6PVj7LEAYaLyNLP7RCX2X8wG5j1QTdmjXu-66Gm56odGlQJOVSdVNF5bUrGVIe5coSV8JoZCBuQfLLNBn4KZw4iWrYsBsLEY9kFM0FthpVhultd4eYx_6BZ99k/w300-h400/original_c43efdac-01d4-4a7b-b634-a4f0b56fca5c_20230624_183429.jpg" width="300" /></a></div><b>Kun je met weinig moeite een papieren boek maken van een blog? Ja, dat kan. Onlangs probeerde ik <a href="http://Pixxibook.com" target="_blank">Pixxibook.com</a> en vond het resultaat erg mooi: een ingebonden boek met alle posts van dit blog. Dit zijn in het kort mijn bevindingen...</b><div><span><a name='more'></a></span><div><div><br /></div><div style="text-align: center;"><span style="background-color: #990000; color: white; font-family: arial; font-size: medium;"> GA NAAR <a href="https://pixxibook.com/" target="_blank"><span style="color: white;">PIXXIBOOK</span></a> </span></div><div><br /></div><b>Positief</b><div><ul style="text-align: left;"><li>Hardcover boek. 55-56</li><li>Kleur van de omslag bepaal je zelf. En je kunt een eigen flaptekst toevoegen. </li><li>Het papier in het boek is dik.</li><li>Het programma is eenvoudig in gebruik.</li><li>Snelle en vriendelijke klantenservice.</li></ul><div></div><div><br /></div><div><b>Goed om te weten ...</b></div><div><ul style="text-align: left;"><li>Het bewerken van de hoofdstukken is niet mogelijk. Je kunt wel blogberichten voor papieren publicatie uitsluiten. </li><li>Een uitgebreide blogpost kan resulteren in 2 of 3 pagina's. Het maximale aantal pagina's voor een boek is 300. Als een blog meer pagina's heeft op papier, wordt de inhoud opgesplitst in verschillende boeken. </li><li>Wanneer een YouTube-video in het bericht is opgenomen, biedt het boek de afbeelding van de video met een QR-code.</li><li>Alleen de posts zijn opgenomen, andere pagina's van het blog niet.</li></ul>Met 66 posts (120 pagina's) kost mijn boek ongeveer 64 euro (inclusief verzendkosten - zie</div><div> <a href="https://pixxibook.com/doc/pricing" target="_blank">prijslijst</a>). </div><div><br /></div><div>Dus voor wie graag op papier leest in plaats van door een blog te scrollen. Of voor wie zijn blog op papier wil bewaren, is pixxibook het proberen waard.</div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh39AJN6BoHF3lUIyPZSEqxwnLvn-7yWDi3YU-MXyFxOq8DRqrk9XSY7YRME8MkV4_NsulB7PDSZRYQYnkc67rkRVsqh64Vm0P3vW5-23M99Fjnrymr5GO-fHuk1RFAt_oeXX3PpGVHZz7s9PucpKZUv0jX9DEpWc7AgUg7-ZAp7SO9Y_tSIeCiHkbrLek/s3987/image.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1179" data-original-width="3987" height="190" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh39AJN6BoHF3lUIyPZSEqxwnLvn-7yWDi3YU-MXyFxOq8DRqrk9XSY7YRME8MkV4_NsulB7PDSZRYQYnkc67rkRVsqh64Vm0P3vW5-23M99Fjnrymr5GO-fHuk1RFAt_oeXX3PpGVHZz7s9PucpKZUv0jX9DEpWc7AgUg7-ZAp7SO9Y_tSIeCiHkbrLek/w640-h190/image.jpg" width="640" /></a></div><br /><p></p><p style="text-align: right;">Afbeeldingen:WvdB, 2023</p><p><br /></p><p><br /></p></div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-13246886835380102122023-03-05T23:41:00.002-08:002023-03-16T12:22:37.729-07:0040 Verordeningen op prostitutie online<p><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHQ8uiUtUMb7410TzFyB3jJ0SqFL8X6VZAdC4CHg2xc0udHC4IpWP_rxmgCXo9vzH46kNxHjm0W-P9Wl-cjjDcK7rpnwKTehOM8oVjd9QHDcvBu7GMETCc5Xk_gVe1KfFbRko1Ip5P6srjFvSwzQTzStOnYLJsubfVAbpzZbYuJDrd8SvUaYBnML7J/s1105/verordening2.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1105" data-original-width="926" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHQ8uiUtUMb7410TzFyB3jJ0SqFL8X6VZAdC4CHg2xc0udHC4IpWP_rxmgCXo9vzH46kNxHjm0W-P9Wl-cjjDcK7rpnwKTehOM8oVjd9QHDcvBu7GMETCc5Xk_gVe1KfFbRko1Ip5P6srjFvSwzQTzStOnYLJsubfVAbpzZbYuJDrd8SvUaYBnML7J/w335-h400/verordening2.jpg" width="335" /></a></b></div><b>Prostitutie was legaal in de negentiende eeuw. Als onderdeel van de Algemene Plaatselijke Verordeningen (AVP) konden gemeenten zelf de regels op dit gebied bepalen. Het is vaak even zoeken in een gemeentearchief om een dergelijke verordening te vinden. Ik was daarom aangenaam verrast toen ik een jaar geleden bij een online <a href="https://www.zvab.com/servlet/BookDetailsPL?bi=31246378154&searchurl=an%3Dprostitution%2B%2B%26sortby%3D20&cm_sp=snippet-_-srp1-_-title10" target="_blank">antiquariaat</a> een ingebonden verzameling met maar liefst veertig negentiende-eeuwse verordeningen op prostitutie van diverse gemeenten tegenkwam. Mijn blijdschap was groot, maar werd al snel getemperd toen ik het prijskaartje bekeek. Kort daarna besprak ik de prachtige vondst met collega <a href="https://iisg.amsterdam/en/about/staff/frank-de-jong" target="_blank">Frank de Jong</a> van het <a href="https://iisg.amsterdam/nl" target="_blank">Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis </a>(IISG). Hij toonde direct interesse om de verzameling aan te schaffen. Bovendien wilde hij het scannen en de gegevens ook </b><b>digitaal beschikbaar maken. De collectie bleek goed aan te sluiten bij plaatselijke verordeningen van diverse gemeenten uit dezelfde periode die het IISG al bezat. Een prachtig voornemen dat inmiddels gerealiseerd is. Deze <a href="https://search.iisg.amsterdam/Record/COLL00687" target="_blank">goudmijn</a> bij het IISG is nu voor iedereen online toegankelijk.</b><div><p></p><p><span></span></p><a name='more'></a><p></p><p style="text-align: center;"><b style="background-color: #cc0000;"><a href="https://search.iisg.amsterdam/Record/COLL00687" target="_blank"><span style="color: white;"><span><span style="font-size: x-large;"> </span><span style="font-size: medium;">GA NAAR DE ONLINE BRON </span><span style="font-size: x-large;"> </span></span></span></a></b></p><p><b>Aanpassingen van verordeningen</b><br />De gemeentewet uit 1851 stelde dat plaatselijke verordeningen, waaronder de regels op de prostitutie, om de vijf jaar nagegaan moesten worden om te zien of aanpassingen noodzakelijk waren. Hoewel het een aangelegenheid was voor gemeenten, kon de Rijksoverheid een verordening schorsen als de regels in strijd waren met de wetgeving. <span style="font-size: x-small;">(1)</span></p><p>Regels op prostitutie konden dus aangepast worden na verloop van tijd. Hoe vaak dit voorkwam verschilt per gemeente. Haarlem voerde de regels op prostitutie al in 1838 in. Daarna werden ze in 1851, 1861, 1866 en 1893 aangepast tot in 1899 de laatste aanpassing een einde maakte aan het bestaan van bordelen in de gemeente. Voor een stad als 's-Hertogenbosch bleven de regels onveranderd van 1857 tot de opschorting ervan in 1905.</p><p>Naleving van de regels viel onder de verantwoordelijkheid van de burgemeester die in de praktijk de dagelijkse uitvoering kon overlaten aan zijn politiecommissaris.</p><p> </p><p><b>Welke gemeentelijke verordeningen op prostitutie staan online?<br /></b>Dit is een overzicht van alle gemeentelijke verordeningen die te vinden zijn in de bron (inclusief de plaatselijke verordeningen bij diverse steden).</p><ul style="text-align: left;"><li>Alkmaar (1864 en 1881)</li><li>Arnhem (1861, 1868, 1872 en 1881)</li><li>Assen (1876)</li><li>Bergen op Zoom (1876)</li><li>Den Haag (1859, 1861 en 1884)</li><li>Goes (1869)</li><li>Gouda (1876)</li><li>Haarlem (1866)</li><li>Groningen (1861 en 1863)</li><li>Hellevoetsluis (1863)</li><li>'s-Hertogenbosch (1857)</li><li>Hoorn (1861)</li><li>Kampen (1864)</li><li>Leeuwarden (1876)</li><li>Maastricht (1858)</li><li>Middelburg (1857, 1859 en 1883)</li><li>Nijmegen (1856 en 1882)</li><li>Roosendaal (1878)</li><li>Schiedam (1880)</li><li>Venlo (1864)</li><li>Vlissingen (1857/1858 en 1877)</li><li>Woerden (1856)</li><li>IJlst (1867)</li><li>Zutphen (1872 en 1873)</li><li>Zwolle (1859 en 1882)</li></ul><div>In grootformaat zijn aankondigingen te zien van verordeningen uit:</div><div><ul style="text-align: left;"><li>Harderwijk (1873)</li><li>Den Helder (1856)</li><li>Leeuwarden (1878)</li><li>Middelburg (1857)</li></ul></div><p></p><p><br /></p><p><b>Gemeente niet in de lijst? <br /></b>Een verordening op prostitutie werd met name in <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2017/09/bron-besmette-soldaten.html">garnizoensteden</a> ingevoerd. In een gemeentearchief kan een dergelijke reglementering in diverse bronnen worden teruggevonden:</p><p style="text-align: left;"></p><ol style="text-align: left;"><li>gemeenteraadverslagen (zie index achterin de verslagen),</li><li>in de lokale krant werden nieuw ingevoerde of aangepaste verordeningen gedrukt,</li><li>politiearchief.</li></ol><p></p><p>Niet alle steden voerden een verordening op prostitutie in. Amsterdam en Utrecht bijvoorbeeld. Oorzaken waren vaak onderlinge verdeeld binnen de raad over het onderwerp. Of men vreesde dat regelgeving juist zou leiden tot meer illegale prostitutie. Tegen het einde van de eeuw gingen steeds meer steden de verordeningen op prostitutie opheffen. Tot in 1911 het landelijk bordeelverbod een einde maakte aan de tollerantie.</p><p><br /></p><p><br /></p><p>----------------------<br /><b><br />Noot<br /></b>(1) Zie voor een uitleg over de regelgeving op prostitutie: W. van den Brink, <a href="https://search.iisg.amsterdam/Record/1526893" target="_blank"><i>Zedelijk Haarlem: de invloed van de moderne economische groei op het verloop van de Haarlemse prostitutie in de tweede helt van de negentiende eeuw</i> </a>(Masterscriptie VU; Amsterdam 2008) 21-25. En het boek: M. Bossenbroek en J. H. Kompagnie, <i>Het mysterie van de verdwenen bordelen: prostitutie in Nederland in de negentiende eeuw </i>(Amsterdam 1998). Zoek via de index achterin dit boek de naam van een gemeente en lees meer over de politieke ontwikkelingen in de desbetreffende plaats met betrekking tot de prostitutie.</p><p><span style="font-size: x-small;">*foto blog post gemaakt door WvdB in 2023. </span></p></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-61242994887123083852023-01-22T08:49:00.019-08:002023-03-06T00:19:06.933-08:00Besmette mariniers in Den Helder<p><b>Onderzoeker Hanco Jurgens attendeerde me op een interessante reportage van NPO Radio 1 waarin <a href="https://www.linkedin.com/in/lisette-blokker-57aa77b9/?originalSubdomain=nl" target="_blank">Lisette Blokker</a> (<a href="https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/" target="_blank">Regionaal Archief Alkmaar</a>) werd geïnterviewd over mariniers die in het Den Helder van de eerste helft van de negentiende-eeuw "<a href="https://www.ariez.nl/wp-content/uploads/2018/08/106-7-3.pdf" target="_blank">venussmet</a>" kregen. Interessante archiefbronnen over het onderwerp zijn geïnventariseerd en een drietal stukken uit de negentiende eeuw zijn inmiddels (14-02-2023) <a href="https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/collecties/archieven/archieven-2/details/NL-AmrRAA-25.1.1.002/path/2.11.1.7.1" target="_blank">gescand online te vinden zijn</a>. </b><b><span style="font-size: x-small;">(1)</span> </b></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://www.nporadio1.nl/fragmenten/dijkstra-en-evenblij-ter-plekke/0caa0cf8-bf1e-4600-abbb-f364db4c7199/2023-01-08-prostitutie-in-den-helder-in-de-19e-eeuw-bedreigde-een-geslachtsziekte-de-marine" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;" target="_blank"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="1920" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiC_8vmikdkBD-xW_o0M0dYyg3U-EiMm3YWRTKCXatJ47PoeoNeePl8u4c9jnBRG1Dnih5kmOOWqWSapdYmzPOpoBnyPZX868inreW3V-_2KZADpQ17QmXY466eJ83DqN6p8j1blbc83EZ_Uq_20oPZObC9yKIa4fL_MKTtrVZIyOXkA_hACM_9zxOt/w640-h360/RAA_DenHelder.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p style="text-align: center;"></p><a name='more'></a><b><div style="text-align: right;"><b>>>></b> <b><a href="https://www.nporadio1.nl/fragmenten/dijkstra-en-evenblij-ter-plekke/0caa0cf8-bf1e-4600-abbb-f364db4c7199/2023-01-08-prostitutie-in-den-helder-in-de-19e-eeuw-bedreigde-een-geslachtsziekte-de-marine" target="_blank">GA NAAR REPORTAGE</a></b> </div></b><p></p><p><b>Zieke soldaten<br /></b>Over de relatie tussen het leger en geslachtsziekten heb ik <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2017/09/bron-besmette-soldaten.html">eerder geschreven</a>. Een bron zoals de statistieken van Mounier biedt inzicht in het aantal besmette soldaten per garnizoensstad -waaronder Den Helder- in de tweede helft van de negentiende-eeuw. Aan brieven van garnizoenscommandanten die beklag doen bij burgemeesters over het tekort schieten van medische controles op publieke vrouwen, is ook geen tekort. Een dergelijk geneeskundig toezicht was vaak onderdeel van een plaatselijke politieverordening op publieke huizen. </p><p><b>Zieke prostituees<br /></b>Prostituees werden volgens zo'n verordening één tot twee maal per week medisch onderzocht op geslachtsziekten door een specifieke geneeskundige. De uitkomst van de controle werd in hun <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2013/08/bronnen-prostitutieregisters-in-leiden.html?">prostitutieboekje</a> genoteerd. Zieke vrouwen werden in een apart gasthuis opgenomen en verbleven er tot ze weer gezond waren verklaard. Inschrijfregisters van deze gasthuizen zijn daarom interessante bronnen om publieke vrouwen te vinden. Maar niet alle zieke prostituees werden in een plaatselijk gasthuis opgenomen. Het kwam voor dat prostituees snel de stad verlieten als ze dachten ziek te zijn. Een verblijf in een gasthuis zonder opgeleid personeel en weinig hygiëne beloofde namelijk geen voorspoedig herstel van een geslachtsziekte. Pas tegen het einde van de negentiende eeuw kwam hier verandering in.</p><p>Archiefbronnen over besmette soldaten en prostituees gaan vaak over de tweede helft van de negentiende eeuw, terwijl de bronnen over Den Helder een interessant beeld geven van de periode ervoor, van 1800 tot 1850.</p><p><b>Bronnen over Den Helder<br /></b><a href="https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/collecties/archieven/archieven-2/details/NL-AmrRAA-25.1.1.002/path/2.11.1.7.1" target="_blank">Voor bronnen over de prostitutie in negentiende-eeuws Den Helder</a> had ik een <a href="https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/collecties/archieven/scannen-op-verzoek2" target="_blank">scanverzoek</a> ingediend en inmiddels zijn ze online te raadplegen.<span style="font-size: x-small;">(2)</span> Het gaat om:</p><p></p><ul style="text-align: left;"><li>Stukken betreffende het uitoefenen van toezicht op publieke huizen en prostituees, 1816-1896.</li><li>Stukken over onder andere betaling van retributie door publieke vrouwen en speelhuishouders, 1817-1840.</li><li>Stukken betreffende het onderzoek naar en bestrijden van geslachtsziekten bij prostituees, 1818-1840.</li></ul><p></p><p>In het <a href="https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/collecties/archieven/archieven-2/details/NL-AmrRAA-77.1.2.029/keywords/dienstbode%20register/withscans/0/start/0/limit/10/flimit/5" target="_blank">dienstboderegister van Den Helder</a> staan ook publieke vrouwen genoteerd.<span style="font-size: x-small;">(3)</span> In combinatie met literatuur, zoals het proefschrift van Annette Mooij over geslachtsziekten en besmettingsangst en dat van Benjamin Jan Kam over Zwolle, wordt een beeld geschetst van besmettelijke ziekten.<span style="font-size: x-small;">(4) </span>Deze werken zijn al een aantal decennia oud. Hopelijk neemt met de online beschikbaarheid van nederlandse archiefbronnen ook de interesse weer toe over het nog steeds wereldwijde <a href="https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/03612759.2020.1747922?journalCode=vhis20" target="_blank">actuele thema</a>.</p><span style="font-size: x-small;"><br /><b>Noten</b><br />(1) De volgende inventariatie is bij het Regionaal Archief Alkmaar te raadplegen: Marinus Vermooten, <i>Twee eeuwen prostitutie aan het Marsdiep: beknopt overzicht bordelen en bordeelbeleid in Den Helder 1815-2010</i> (Amersfoort 2010). <br />(2) RAA, 1044 Inventaris van het archief van de gemeente Den Helder, (1812) 1816-1899 (1910), ivn nrs 196; 708 en 743. Inmiddels staan <a href="https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/collecties/archieven/archieven-2/details/NL-AmrRAA-25.1.1.002/path/2.11.1.7.1" target="_blank">de scans online</a>.(14-02-2023).<br />(3) Alleen op microfische bij het Archief in te zien. RAA: Dienstboderegisters Den Helder, inv. nrs 914-1039.<br /></span><div><span style="font-size: x-small;">(4) A. Mooij, <i>Geslachtsziekten en besmettingsangst: een historisch-sociologische studie 1850-1990</i> (Amsterdam 1993); B.J. Kam, <i>Meretrix en medicus: een onderzoek naar de invloed van de geneeskundige visitatie op handel en wandel van Zwolse publieke vrouwen tussen 1876 en 1900</i> (Zwolle 1983); Davidson, R. and L.A. Hall (eds), <i>Sex, Sin and Suffering: Venereal Disease and European Society since 1870</i> (London 2001).</span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-7561372482981458352022-11-29T14:23:00.002-08:002022-11-29T14:23:40.640-08:00Nieuw verschenen publicaties<b>Er zijn diverse nieuwe of binnenkort-te-verschijnen boeken over negentiende-eeuwse prostitutie die ik graag wil lezen in de komende winter. In deze blogpost geef ik een overzicht.</b><div><b><br /></b><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzBKigOXagIzL8jj6jJDyGaibLV7gpePgusbD2-j9X5OfnugEIMNWxmKLQ0gyuTpScB3sAz03iGCezLdwZZSmwcdwEluJpZqqhN13-rzzZqe3azq-Z0XMMg2snNWAdjRkJ52cKem72lvuVY7f7jP12RrIiAvDgRxnS2AYaApa8PYIcL2-5ej8HCQNn/s803/Compositie2.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="547" data-original-width="803" height="436" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzBKigOXagIzL8jj6jJDyGaibLV7gpePgusbD2-j9X5OfnugEIMNWxmKLQ0gyuTpScB3sAz03iGCezLdwZZSmwcdwEluJpZqqhN13-rzzZqe3azq-Z0XMMg2snNWAdjRkJ52cKem72lvuVY7f7jP12RrIiAvDgRxnS2AYaApa8PYIcL2-5ej8HCQNn/w640-h436/Compositie2.jpg" width="640" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"></td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUXAk-0uyrvWDGKJm-U9tE3zDbeQRRlEAcynCW9hzk2yCf-ijfkYLEOCqAwma03z_LqWq47gBOfrGM42eLqo4klblKKlmZSscKM0uLgt7Lxlf2OGb_UnZT_Ae0y6-52dqp4UM_8kO6FMt5tVvgrzz0nximSdbfHHldDif6SKRe-x4iSjqWvupTrRDS/s475/Policing.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="475" data-original-width="302" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUXAk-0uyrvWDGKJm-U9tE3zDbeQRRlEAcynCW9hzk2yCf-ijfkYLEOCqAwma03z_LqWq47gBOfrGM42eLqo4klblKKlmZSscKM0uLgt7Lxlf2OGb_UnZT_Ae0y6-52dqp4UM_8kO6FMt5tVvgrzz0nximSdbfHHldDif6SKRe-x4iSjqWvupTrRDS/w127-h200/Policing.jpg" width="127" /></a></b></div><b>Siobhán Hearne, <i>Policing prostitution. Regulating the Lower Classes in Late Imperial Russia</i> (2021)<br /></b>Het boek bespreekt het reguleringssysteem in Rusland van de jaren 1840 tot 1917. Hoe werd het geïmplementeerd, ervaren en weerstand geboden in een tijdperk van modernisering en verstedelijking? Elk hoofdstuk onderzoekt de levens en uitdagingen van verschillende betrokkenen, inclusief vrouwen die seks aanboden, mannen die ervoor betaalden, bemiddelaars, de politie en grotere stedelijke gemeenschappen <span style="font-size: small;">(<a href="https://global.oup.com/academic/product/policing-prostitution-9780198837916?cc=nl&lang=en&#" target="_blank">OUP</a>)</span><span face="Verdana, sans-serif" style="color: #58595b; font-size: small;">.</span></div><div><p></p><p></p>Recensie in <a href="https://muse.jhu.edu/article/858007" target="_blank"><i>Journal of the history of sexuality</i></a><br /><a href="https://global.oup.com/academic/product/policing-prostitution-9780198837916?cc=nl&lang=en&#" target="_blank">Meer informatie over het boek</a><br /><p></p><br /><p><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHupxdAomhQ_atCzyWUn7j7Vb0_bqH1ADtlcIY8YgrrmptsC1__8Kz6nYyrFhVs05SPikO-xyi4VWY4TKSk_nd6f9GVIeaJ3HcSkmrKKd7omGAXAU5jobQwC6qTF9Hs6if6hwH12hoJgser8HVxQzXR-viH03IsFgfg9qHq7qoSVNjBZMqlpMjSqhT/s499/Archeology.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="499" data-original-width="333" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHupxdAomhQ_atCzyWUn7j7Vb0_bqH1ADtlcIY8YgrrmptsC1__8Kz6nYyrFhVs05SPikO-xyi4VWY4TKSk_nd6f9GVIeaJ3HcSkmrKKd7omGAXAU5jobQwC6qTF9Hs6if6hwH12hoJgser8HVxQzXR-viH03IsFgfg9qHq7qoSVNjBZMqlpMjSqhT/w134-h200/Archeology.jpg" width="134" /></a></b></div><b>Jade W. Luiz, <i>Archeology of a Brothel in a Nineteenth-Century Boston, MA</i> (2023)<br /></b>Het boek onderzoekt hoe de praktijk van negentiende-eeuwse prostitutie een constructie was van fantasieën bedoeld voor klanten die bordelen bezochten. De aangeboden illusie zou zowel voor bordeelhouder als prostituees financiële stabiliteit en zekerheid bieden. <span style="font-size: x-small;">(<a href="https://www.routledge.com/Archaeology-of-a-Brothel-in-Nineteenth-Century-Boston-MA-Erotic-Facades/Luiz/p/book/9781032047065">Routledge</a>)</span><p></p>Het is goed om te zien dat auteur Luiz het werk van haar voormalige <a href="https://www.bu.edu/anthrop/profile/mary-beaudry/" target="_blank">professor Mary C Beaudry</a> voortzet. Ik schreef acht jaar geleden <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2014/05/archeologische-vondsten-van-een-bordeel.htm">een blogpost over de hoogleraar en haar fascinerend archeologisch onderzoek</a>.<p><a href="https://www.routledge.com/Archaeology-of-a-Brothel-in-Nineteenth-Century-Boston-MA-Erotic-Facades/Luiz/p/book/9781032047065" target="_blank">Meer informatie over het boek</a></p><b><br /><br /></b><div><b><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8lyekyE4sROwmyXK76cVbgI_apqlaI2SHZoTP7jy2B916NW4H6QocRRzbZTaBdUR8vDgu4C-lOxghNs9X0lelOcpe-Np0rtixS4myQ4Ta9GGMLwxrI6wU991Z_GMmi_p6BkGa9_L6PmRGDZYTBhzWG50lFv6gKoewWpE7M-7_if8lSaxuWjrNN43l/s499/Bawdy.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="499" data-original-width="314" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8lyekyE4sROwmyXK76cVbgI_apqlaI2SHZoTP7jy2B916NW4H6QocRRzbZTaBdUR8vDgu4C-lOxghNs9X0lelOcpe-Np0rtixS4myQ4Ta9GGMLwxrI6wU991Z_GMmi_p6BkGa9_L6PmRGDZYTBhzWG50lFv6gKoewWpE7M-7_if8lSaxuWjrNN43l/w126-h200/Bawdy.jpg" width="126" /></a></div>Katie M. Hemphill, <i>Bawdy City. Commercial Sex and Regulation in Baltimore, 1790-1915</i> (2022)<br /></b><div>Volgens de samenvatting op de website van de uitgever plaatst het boek vrouwen centraal in de relatie tussen seksualiteit, kapitalisme en het juridisch recht. De stedelijke groei in combinatie met veranderend huishoudelijke werk leidde tegen 1840 tot bloeiende prostitutiebedrijven. De vrouwen die toezicht hielden binnen het bordeel werkten als economische agenten, terwijl ze, daarnaast, leefden in een maatschappij die niet op hen zat te wachten. B<span>ordelen</span> zouden geografie, economie en beleid van Baltimore veranderen. <span style="font-size: x-small;">(<a href="https://www.cambridge.org/core/books/bawdy-city/E227DE6C5974618FAAF7C7FC2F00087F#fndtn-information" target="_blank">Cambridge University Press</a>)</span> </div><div><br /></div><div>Recensies in <a href="https://muse.jhu.edu/article/803792/pdf" target="_blank"><i>Journal of the Early Republic</i></a> en <i>The American Historical Review</i>.<br /><a href="https://www.cambridge.org/core/books/bawdy-city/E227DE6C5974618FAAF7C7FC2F00087F#fndtn-information" target="_blank">Meer informatie over het boek</a><p><b><br /></b></p><p><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTXJ02wRTFMgmPWG6yWKDShuIpXseoeCX6OJ-GfCd3Udwjs6EHAsTqhxR8FCqPl0_UnmOS5mta6ugDYitdhfwWNxd-ZFegs1kzv1h3iHa5WyP8jQYt-P9KfsjZ_sF430xkwZaWY16gdUx5WsJ0F-0YjImGRGBmeHT5PMiDLE6Fc3jYGZBjm6O9S_dQ/s540/Emotional.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="540" data-original-width="360" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTXJ02wRTFMgmPWG6yWKDShuIpXseoeCX6OJ-GfCd3Udwjs6EHAsTqhxR8FCqPl0_UnmOS5mta6ugDYitdhfwWNxd-ZFegs1kzv1h3iHa5WyP8jQYt-P9KfsjZ_sF430xkwZaWY16gdUx5WsJ0F-0YjImGRGBmeHT5PMiDLE6Fc3jYGZBjm6O9S_dQ/w133-h200/Emotional.jpg" width="133" /></a></b></div><b>Michele Renee Greer, <i>History of Emotions. Emotional Histories in the Fight to End Prostitution</i> (2022)</b><br />Het onderwerp is vele malen besproken binnen de gender- en feministische benadering van de geschiedenis van prostitutie.<span style="font-size: x-small;"> </span>Mijn aandacht werd getrokken toen ik de samenvatting las. Het onderzoek benadrukt de rol van emoties en zou tegelijkertijd een genuanceerd beeld van de abolitionistische beweging bieden: "This book identifies key abolitionist emotional communities, tracing their origins, interactions and evolutions with various historical and contemporary emotional styles. Emotional Histories in the Fight to End Prostitution highlights a more nuanced view of the movement's history". <span style="font-size: x-small;"><span>(</span><a href="https://www.bloomsbury.com/us/emotional-histories-in-the-fight-to-end-prostitution-9781350275584/" target="_blank"><span>Bloomsbury</span></a><span>)</span> </span></div><div><p></p><p></p><a href="https://www.bloomsbury.com/us/emotional-histories-in-the-fight-to-end-prostitution-9781350275584/" target="_blank">Meer informatie over het boek</a><br /><p></p><br /></div><div>Tot slot staat de <a href="https://books.google.nl/books?id=M5OwDwAAQBAJ&lpg=PP1&dq=W%20T%20Stead%20biography&pg=PA1#v=onepage&q=W%20T%20Stead%20biography&f=false" target="_blank">biografie over journalist W.T. Stead</a> ("<a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2013/03/gelezen-madams-bawds-brothel-keepers-of.html">The Maiden Tribute of Modern Babylon</a>") nog op mijn leeslijst. Hoewel mijn aandacht zich in eerste instantie zal richten op bovenstaande werken. Er is in ieder geval voldoende leesvoer voor aankomende winter. </div></div></div><div><br /></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-84012803352090601432022-05-05T14:08:00.009-07:002022-05-08T10:09:56.177-07:00Pleziergidsen <p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKWDNYY3ni3iJSBqpfcT8_QAFrURPPXoU4TbEqxpJq_U5xUyDLKjKlBdLXfSqHgXfFqXUCwVgJudV0hLLVv2wkAC3JeNiGG92I5zpjebZ0NLtmLxUwYvKm2UgsPXpiuNs0VYSUasTi___sP_ehcUhw8a6pJ0bQjSAZboswlhvTjFNCToOefejEXYDL/s1837/Pretty%20women.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1837" data-original-width="1200" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKWDNYY3ni3iJSBqpfcT8_QAFrURPPXoU4TbEqxpJq_U5xUyDLKjKlBdLXfSqHgXfFqXUCwVgJudV0hLLVv2wkAC3JeNiGG92I5zpjebZ0NLtmLxUwYvKm2UgsPXpiuNs0VYSUasTi___sP_ehcUhw8a6pJ0bQjSAZboswlhvTjFNCToOefejEXYDL/w261-h400/Pretty%20women.jpg" width="261" /></a></div><b>Waar ga je naar toe als je in een vreemde stad een avondje wilt stappen? In negentiende-eeuws Amsterdam werden op straat flyers uitgedeeld met tips waar je kon gluren naar "damesbediening" of "Grieksche nijmphen" kon ontmoeten.<span style="font-size: x-small;">(1)</span> In andere metropolen waren speciale gidsen te koop bij kiosken met adressen en recensies van bordelen en prostituees. 'Pleasure guides' van toen blijken nog steeds populair te zijn. In 2020 werd <i>Pretty women of Paris</i>, afkomstig uit 1883, op een veiling verkocht voor zesduizend dollar. Wie de geinteresseerde koper is kon ik niet achterhalen. Voor historici bieden de gidsen boeiende informatie. Niet omdat de beoordelingen nieuwe inzichten geven in wat klanten belangrijke kwaliteiten van prostituees vonden in die periode. Dergelijke beschrijvingen van 'dames van plezier' zijn door de eeuwen heen nauwelijks veranderd. Interessant zijn de genoemde locaties van publieke vrouwen en huizen in een stad, de prijzen van diensten en beschrijvingen van vestigingen. Om de gidsen te raadplegen hoeven ze niet tegen een hoge prijs op een veiling gekocht te worden. Originele gidsen zijn voor iedereen te bekijken in bibliotheken of online en hedendaagse herdrukken kunnen vaak tegen redelijke prijzen worden aangeschaft.<span style="font-size: x-small;">(2)</span></b><div><p>Hoe zeldzaam negentiende-eeuwse pleziergidsen zijn, wordt duidelijk als je <i>The register of erotic books </i>van Alfred Rose raadpleegt.<span style="font-size: x-small;">(3)</span> Uit zijn opsomming blijkt bovendien dat dergelijke publicaties niet typisch ontstaan zijn in de Victoriaanse tijd. Zo werd een eeuw daarvoor, tussen 1757 en 1795, <i><a href="https://archive.org/details/HarrisLadies/HarrisLadies-2/" target="_blank">Harris' List of Covent Garden Ladies</a></i> jaarlijks uitgebracht en <i><a href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k406740.texteImage" target="_blank">Les bordelles de Paris, avec less noms, demeurs et prix</a> </i>werd gedrukt in 1790. <span style="font-size: x-small;">(4)</span> <br /><br />Enkele bekende titels die in de negentiende eeuw zijn uitgegeven:</p><ul style="text-align: left;"><li>London: <a href="#">The New Swell's Night Guide</a> (1830s-1840s)</li><li>London: <a href="#">The man of pleasure pocketbook</a> (1850)</li><li>New York: <a href="#">The Gentleman's directory</a> (1870) </li><li>Brussels/Paris: <a href="#">Paris and Brussels after dark. The Gentleman's night guide</a> (1883).</li></ul><div><span face="Roboto, sans-serif" style="color: #201f20;"><span style="font-size: 15px;">In een tijdperk waarin steden groeiden door de komst van migranten en een groeiend aantal mensen op doorreis metropolen bezochten, werd het bieden van entertainment essentieel. Parijs stond er zelfs bekend om.</span><span style="font-size: x-small;">(5)</span></span></div><div><span face="Roboto, sans-serif" style="color: #201f20;"><span style="font-size: 15px;"><br /></span></span></div><div><span face="Roboto, sans-serif" style="color: #201f20;"><div style="font-size: 15px;"><b>The pretty women of Paris (1883)</b></div><div style="font-size: 15px;">Ik kocht onlangs de herdruk uit 1996 van <i>The pretty women of Paris</i>. De gids bevat:</div><div style="font-size: 15px;"><ul style="text-align: left;"><li>250 vrouwen, alfabetisch gerangschikt op hun [achter-] naam met adressen van ontmoeting en een recensie over elk van hen,</li><li>99 adressen van bordelen met vergunning in Parijs, inclusief het arrondissement,</li><li>opmerkingen over acht bordelen,</li><li>11 legale bordelen in de buitenwijken van Parijs.</li></ul></div><div style="font-size: 15px;">Mijn veronderstelling dat de genoteerde vrouwen op adressen uit de lijst van bordelen woonden, bleek onjuist. De adressen van de prostituees komen niet overeen met die van de legale bordelen. Wellicht ook logisch bij nader inzien. Prostituees die in bordelen werkten ontmoette ook daar hun klanten. De groep beschreven vrouwen moeten daarom als zelfstandige of clandestien hun geld hebben verdiend.</div><div style="font-size: 15px;"><br /></div><div style="font-size: 15px;"><br /></div><div><div><span style="font-size: 15px;"><b><table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOSmjxKsCZrHK3MxZoKr5yXD0u-RFsf9ujUlfqcrWW9qfIRiGkDJThTs_QnzIswW4-UHf7HeopdKWME7uT7POgQS91NueWrra1oolFqf8NTg7WtZN6M6Oile96YSszwdpOpPKSSJW4m6GQ7AiHt6CcsPHwGgIYHL-OJEN07U8ZNXh6I5lu1X_fV9IZ/s1024/1024px-Paris-map-arr.svg.png" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="736" data-original-width="1024" height="230" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOSmjxKsCZrHK3MxZoKr5yXD0u-RFsf9ujUlfqcrWW9qfIRiGkDJThTs_QnzIswW4-UHf7HeopdKWME7uT7POgQS91NueWrra1oolFqf8NTg7WtZN6M6Oile96YSszwdpOpPKSSJW4m6GQ7AiHt6CcsPHwGgIYHL-OJEN07U8ZNXh6I5lu1X_fV9IZ/w320-h230/1024px-Paris-map-arr.svg.png" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">Arrondissementen in Parijs<br />Bron: </span><a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f8/CharlieFilm.png" style="background: rgb(255, 240, 242); color: #e76d80; font-family: Roboto, sans-serif; font-size: x-small; outline: 0px; text-decoration-line: none;" target="_blank">CharlieFilm</a><span face="Roboto, sans-serif" style="background-color: #fff0f2; color: #201f20; font-size: x-small;">, Wikipedia Commons, CC BY-SA 4.0</span></td></tr></tbody></table>Locatie en prijzen</b></span></div><div><span style="font-size: 15px;">Wat kan de gids onthullen over waar in Parijs prostitutie plaatvond? De meeste legale bordelen (zo'n 20%) bevonden zich in het stadscentrum in het tweede arrondissement. Zo beschrijft de gids onder andere een zeer luxe etablissement in de desbetreffende wijk dat zich richtte op een specifieke klantengroep: de welgestelde dames uit de tien invloedrijkste families daar.</span></div><div><span style="font-size: 15px;"><br /></span></div><div><span style="font-size: 15px;"><i>"Elke kamer is ingericht in een andere stijl, ongeacht de kosten.[...] Het management geeft een geïllustreerd boek uit dat een overzicht geeft van de belangrijkste salons" </i>[p. 186]</span></div><div><span style="font-size: 15px;"><br /></span></div><div><span style="font-size: 15px;">Met het gebruik van een badkamer konden de prijzen op deze luxueuze plek oplopen tot honderd francs. Maar niet alleen dure etablissementen worden in de gids genoemd. Een bordeel in het nabijgelegen negende arrondissement wordt aanbevolen juist vanwege de buitensporige lage prijs. Deze was vijf francs, plus nog een paar extra francs voor de diensten van de prostituee.</span></div><div><span style="font-size: 15px;"><br /></span></div><div><span style="font-size: 15px;">Uit de lijst met zelfstandige, clandestiene vrouwen blijkt dat de meesten van hen als actrice, danseres of zangeres in de groeiende entertainmentindustrie werkzaam waren of waren geweest. Een flink aantal van de genoemde adressen verwijzen bovendien naar theaters, zoals het Gymnase Theater en Nouveautes Theater. Over het algemeen bevonden deze vrouwen zich in de noordwestelijke arrondissementen van Parijs (arrondissementen 8, 9, 17).</span></div><div><span style="font-size: 15px;"><br /></span></div><div><div><span style="font-size: 15px;"><b>Kritisch blijven</b></span></div><div><span style="font-size: 15px;">Oude pleziergidsen kunnen interessante informatie geven over prostitutie in een stad. Maar focussen op uitsluitend deze bron zou een eenzijdig beeld geven. Het is daarom essentieel om de uitkomsten te vergelijken met andere archiefbronnen en het in context te plaatsen. Belangrijke vragen zijn:</span></div><div><ul style="text-align: left;"><li><span style="font-size: 15px;">wat zijn andere archiefbronnen die uitkomsten bevestigen, aanvullen of juist een andere beeld geven?</span></li><li><span style="font-size: 15px;">wat kunnen we te weten komen over de auteur die de gids heeft geschreven en zich vaak "anoniem" noemt?</span></li><li><span style="font-size: 15px;">in welke context kunnen we de informatie plaatsen?</span></li></ul></div><div><span style="font-size: 15px;">Het bekijken van een herdruk heeft als voordeel dat vaak een extra 'inleiding' is toegevoegd waarin een expert meer verteld over oorsprong en inhoud van de gids. De introductie van <i>The pretty women of Paris </i>is geschreven door antiquair Robin de Beaumont. Hij stelt dat de anonieme auteur van de gids waarschijnlijk Engels was en door anderen werd geholpen, "want hoe kon een man anders zoveel ontdekken?"[p.8] Deze opmerking lijkt aannemelijk, hoewel veel van de genoemde vrouwen in dezelfde buurt, straat of huis woonden.</span></div><div><span style="font-size: 15px;"><br /></span></div><div><span style="font-size: 15px;">Kort samengevat kunnen pleziergidsen belangrijke nieuwe historische inzichten bieden. Maar de informatie moet voorzichtig benadert worden en een kritische blik mag niet ontbreken.</span></div></div></div><div><span style="font-size: 15px;"><br /></span></div><div><span style="font-size: 15px;"><br /></span></div></span><div><span face="Roboto, sans-serif" style="color: #201f20;"><span><span style="font-size: x-small;"><b>Noten</b></span><br /></span></span><span style="font-size: x-small;">(1) J.F. Slobbe, Bijdrage tot de geschiedenis en de bestrijding der prostitutie te Amsterdam (Amsterdam 1936) 94 en zie mijn blogpost: <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2012/04/prostitutie-in-de-kroeg.html">Prostitutie in de kroeg</a> <br />(2) Tweedehandse herdrukken kunnen bijvoorbeeld gevonden worden bij: NY Historical Society, Gentleman's Directory - Applewood After Dark (Reprint from 1870; NY 2013).<br />(3) Alfred Rose, <i>Register of erotic books</i> (New York 1965).<br />(4) See the extensive lemma on Harris's List on Wikipedia: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Harris" s_list_of_covent_garden_ladies="">https://en.wikipedia.org/wiki/Harris's_List_of_Covent_Garden_Ladies</a> (visited 09-04-2022) The link to Harris List is de uitgave van 1888 en beschikbaar via Internet Archive.<br />(5) Zie bijvoorbeeld: López Galviz, Carlos, Cities, <i>Railways, Modernities: London, Paris, and the Nineteenth Century</i> (New York, NY 2019) 20. Een interessante publicatie over entertainment in London in die periode is: Rohan McWilliam, <i>London's West End: Creating the Pleasure District, 1800-1914</i> (London 2020).</span></div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-7482149965334304202022-01-03T07:56:00.006-08:002023-01-23T03:56:41.080-08:00Online lezing (geschiedenis) sekswerk<p><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiAc8oHVP32NgGrjULcC654H5mAB7u3mpo8MrAWEDmHym2kehHdcRv3r-oiKILCBNilkyRdUu95dGM02PJ0_GNdyWFPgyRjURdRWtQWpLnJxgGzOARF2ZEZBmsPmO3aevzWehLFI3wEugAlhddoYb7dVThzKD2L4snDhL5Px8neE0i02E2dMns4_Gup=s1080" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="978" data-original-width="1080" height="290" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiAc8oHVP32NgGrjULcC654H5mAB7u3mpo8MrAWEDmHym2kehHdcRv3r-oiKILCBNilkyRdUu95dGM02PJ0_GNdyWFPgyRjURdRWtQWpLnJxgGzOARF2ZEZBmsPmO3aevzWehLFI3wEugAlhddoYb7dVThzKD2L4snDhL5Px8neE0i02E2dMns4_Gup=s320" width="320" /></a></b></div><b>Op <span style="color: red;">17 februari 2022</span> geeft <a href="https://www.bbk.ac.uk/our-staff/profile/8008363/joanna-bourke" target="_blank">Joanna Bourke</a>, hoogleraar Geschiedenis aan Birbeck, University of London, een lezing over sekswerk. De lezing voor <a href="https://www.gresham.ac.uk/" target="_blank">Gresham College</a> wordt online gestreamd. Aanmelden is verplicht via deze <a href="https://www.gresham.ac.uk/lectures-and-events/sex-work" target="_blank">link</a>.</b><p></p><p></p><div style="font-style: italic;"><i>De website van Gresham College:</i></div><div style="font-style: italic;"><i>"Aan het einde van de negentiende eeuw stonden controversiële debatten over prostitutie centraal bij vragen over de status van vrouwen in de samenleving, inclusief hun recht op eigendom, het recht op kiesrecht en aanspraken doen op hun eigen lichaam. De Co</i><i>ntagious Diseases Acts</i><i> uit de zestiger jaren (wetgeving die sekswerkers strafbaar stelden in het Verenigd Koninkrijk, niet hun klanten) en de Maiden Tribute of Modern Babylon uit 1885 (de eerste ontmaskering van kinderprostitutie in het Verenigd Koninkrijk) onthullen niet alleen de houding ten opzichte van de commercialisering van het lichaam, maar hebben ook een erfenis achtergelaten voor de huidige tijd."</i></div><div style="font-style: italic;"><br /></div><div><div>Joanna heeft <a href="https://www.bbk.ac.uk/our-staff/profile/8008363/joanna-bourke#publications" target="_blank">interessante boeken geschreven over vrouwenarbeid</a> en is bovendien hoofdonderzoeker van het interdisciplinaire project <a href="https://shame.bbk.ac.uk/" target="_blank">SHaME</a> (Sexual Harms and Medical Encounters). Hopelijk blijft haar lezing online beschikbaar voor wie niet aanwezig kan zijn. Ik heb me aangemeld en kijk er naar uit. </div><div>Dus: <b>17 februari, 19.00 tot 20.00 uur</b> (Nederlandse tijd). De taal van de lezing is uiteraard Engels. </div></div><div style="font-style: italic;"><br /></div><div><div><b>(Update 28-02-2022)</b></div><div>De <a href="https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/content.gresham.ac.uk/data/binary/3748/2022-02-17-1800_BOURKE-P.pdf" target="_blank">powerpoint presentatie</a>, de <a href="https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/content.gresham.ac.uk/data/binary/3747/2022-02-17-1800_BOURKE-T.pdf" target="_blank">tekst van de lezing</a> en de video op YouTube (zie beneden) zijn nu online beschikbaar. </div><div><br /><div style="text-align: center;"><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/rP1OhFUHZns" title="YouTube video player" width="560"></iframe></div>
</div></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><br /><div><b>Gerelateerde blogposts</b></div><div><ul style="text-align: left;"><li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2021/06/geweld-tegen-vrouwen-in-steden.html">Geweld tegen vrouwen in steden</a></li><li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2021/11/josephine-butler.html">Josephine Butler: a very brief history</a></li><li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2014/08/documentaire-victorians-home-sweet-home.html">Documentaire: The Victorians - home sweet home</a></li><li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2014/04/bronnen-archief-josephine-butler-society.html#more">Archief Josephine Butler Society</a></li></ul></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-65748320933786964772021-12-28T06:16:00.009-08:002021-12-28T15:31:23.569-08:00Neel Doff - Keetje Tippel video<div style="text-align: center;"><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/Q72aWa4W2fg" title="YouTube video player" width="560"></iframe></div><p><b>Gemeente Amsterdam maakt <a href="https://www.youtube.com/c/GemeenteAmsterdam020/playlists" target="_blank">interessante korte video's</a> over allerlei historische onderwerpen die betrekking hebben op het verleden van de stad. Afgelopen jaar verscheen er een over schrijfster <a href="http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Neel%20Doff" target="_blank">Neel Doff</a> (1858-1942) of Keetje Tippel zoals ze in de gelijknamige boeken heet.</b> </p><p>De besproken schrijfster publiceerde diverse verhalen die een tijdsbeeld geven over het leven in onder andere negentiende-eeuws Amsterdam. Haar<a href="https://www.dbnl.org/tekst/doff001keet03_01/" target="_blank"> bekendste werk</a> is gebasseerd op haar eigen leven en beschrijft onder andere haar tijd als prostituee in de hoofdstad. Neel Doff publiceert in de Franse taal en wordt in die periode met name bejubeld in Frankrijk. Nederlands succes krijgt ze pas jaren na haar overlijden.</p><p><b>Vrouwengeschiedenis</b><br />Als in de jaren zeventig van de twintigste eeuw de belangstelling toeneemt voor de geschiedenis van vrouwen aan de rand van de samenleving wordt Neel Doff met haar beschrijving over het 'harde leven' in de hoofdstad populair. Het is ook juist in die periode dat haar boeken over <i>Keetje</i> in Nederlandse vertaling opnieuw worden uitgebracht. De werken inspireren de <a href="https://www.top40.nl/de-zangeres-zonder-naam-5/zangeres-zonder-naam-keetje-tippel-9246" target="_blank">Zangeres Zonder Naam</a> om er een lied over te maken, maar het bekendst is ongetwijfeld <a href="https://filmdatabase.eyefilm.nl/collectie/filmgeschiedenis/film/keetje-tippel" target="_blank">de verfilming uit 1975 door Paul Verhoeven</a>. Het wordt de duurste en best bekeken Nederlandse film van dat jaar. </p><p><br /></p><p><b><span style="font-size: x-small;">Interessante links</span></b></p><p></p><ul style="text-align: left;"><li><span style="font-size: x-small;"><a href="https://www.dbnl.org/tekst/doff001keet03_01/doff001keet03_01_0022.php" target="_blank">Neel Doff</a> in Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL) </span></li><li><span style="font-size: x-small;"> Vera Weterings, 'Doff, Cornelia Hubertina', in:<a href="http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Neel Doff" target="_blank"> </a><i><a href="http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Neel Doff" target="_blank">Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland</a> </i>[Updated: 21/06/2021]</span></li><li><span style="font-size: x-small;">Eliane van den Ende, '<a href="https://historiek.net/neel-doff-biografie-keetje-tippel/136781/" target="_blank">Neel Doff, meer dan Keetje Tippel</a>' <i>Historiek</i> [Gepubliceerd: 03/09/2020] </span></li><li><span style="font-size: x-small;">Evelyne Wilwerth, <i>Neel Doff, de biografie</i> (Antwerpen 1992). Bij <a href="http://www.worldcat.org/oclc/943707801" target="_blank">diverse bibliotheken</a> te leen.</span></li></ul><div><br /></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-32147358030472273522021-11-26T06:31:00.023-08:002021-11-28T07:24:28.472-08:00Josephine Butler: a very brief history<p></p><div class="separator" style="clear: both; font-weight: bold; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgr4VgfRazEVoh_orT2jCJPJTRazDvsDJV0d5jaHZ9Ist5qlePIW-hXR6kaGNGV-XubtYWlEcHoFLlDueU-EbOt_YUEFzEtqFgR6IXIQBjQaCZKvpNwfSGIxQ6yTJJWvackKKjDrjuR7nA/s811/JosephineB.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="811" data-original-width="550" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgr4VgfRazEVoh_orT2jCJPJTRazDvsDJV0d5jaHZ9Ist5qlePIW-hXR6kaGNGV-XubtYWlEcHoFLlDueU-EbOt_YUEFzEtqFgR6IXIQBjQaCZKvpNwfSGIxQ6yTJJWvackKKjDrjuR7nA/s320/JosephineB.jpg" width="217" /></a></div><p><b>Vorig jaar verscheen een biografie van een prominente sociale Engelse hervormster en strijder voor vrouwenrechten, Josephine Elizabeth Butler (1828-1906). Hoewel er verschillende boeken over haar leven zijn gepubliceerd -waaronder een </b><a href="https://www.gutenberg.org/ebooks/53534" style="font-weight: bold;" target="_blank">autobiografie</a><b>- telt dit nieuw verschenen werk van </b><a href="http://www.jane-robinson.com/" style="font-weight: bold;" target="_blank">Jane Robinson</a><b> slechts 91 pagina's. <span style="font-size: x-small;">(1)</span> En nog opvallender: het levensverhaal van Josephine wordt van geboorte tot haar overlijden verteld van pagina's 5 tot en met 39. Een opmerkelijk boek over een opmerkelijk persoon.</b></p><p></p><div>Het hebben van een abolitionistisch politiek hervormde vader in combinatie met een christelijk calivinistische moeder, heeft grote invloed op de keuzes die Josephine in haar leven zou gaan maken. Daarnaast trouwt ze op jonge leeftijd met George Butler, een leraar en academicus die haar strijd onvoorwaardelijk blijft steunen. Het echtpaar krijgt vier kinderen waarvan hun oudste dochter in 1864 overlijdt door een ongeval. Na deze tragische gebeurtenis wordt Josephine actiever in liefdadigheidswerk en de abolitionistische beweging.</div><div><br /></div><div><div><b>"Vrouwen van de stad"</b></div><div>Josephine beschouwt prostituees of <i>"vrouwen van de stad"</i> zoals ze hen noemt, als zondaars. Ze zijn echter niet de enigen. Mannen die seks kopen, zijn "minstens zo schuldig als de vrouwen die het aanbieden" (p. 17). Maar de sociale hervormster is er ook van overtuigd dat zondigheid kan worden genezen, door redding, geloof en educatie. (p.18) De woning van Josephine en George in Liverpool wordt daarom een opvanghuis voor voormalig 'gevallen vrouwen'. De ambities van Josephine reiken verder dan het bieden van lokale hulp. Door het initiëren van een succesvolle landelijke campagne slaagt ze erin de <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Contagious_Diseases_Acts" target="_blank">Contagious Diseases Acts</a> af te schaffen. <span style="font-size: x-small;">(2)</span> Haar vastberadenheid leidt bovendien in 1886 tot een verhoging van de minimale leeftijd voor seksueel contact voor vrouwen in het Verenigd Koninkrijk van 13 naar 16 jaar. Om steun te vinden en daarmee haar doelen te bereiken reist Josephine door het hele land en bezoekt ook het buitenland. Ze organiseert bovendien lezingen, schrijft boeken en publiceert pamfletten.</div></div><div><br /></div><div><div><b>Verhalen verzamelen</b></div><div>Om publieke aandacht te krijgen voor haar zaak, is het verzamelen en verspreiden van verhalen over slachtoffers essentieel. Een interessante vraag, die <i>niet</i> in het boek aan de orde komt, is in hoeverre verkregen informatie wellicht gewijzigd werd om zo abolitionistische doelen te realiseren? Josephine vertelt bijvoorbeeld over een jonge Britse vrouw uit Nottingham, Mary MacLaughlin, die misleid zou zijn als ze in Brussel 'fatsoenlijk werk' zoekt. <span style="font-size: x-small;">(3)</span> Maar in tegenstelling tot haar bewering, verklaart de vrouw in kwestie, Mary, dat ze er juist bewust voor heeft gekozen om in een bordeel te werken. Aangezien ze twee jaar later nog steeds haar brood verdient met hetzelfde werk in België, lijkt haar verklaring oprecht. <span style="font-size: x-small;">(4)</span> Mary maakte deel uit van de eerste rechtszaken over blanke slavernij in Brussel in 1880/1881. Hoewel het desbetreffende proces over vrouwenhandel in het boek wordt besproken, stelt de auteur geen kritische vragen erover. Een gemiste kans, want het had meer inzicht kunnen geven in de werkwijze van de sociale hervormster. Ook in het tweede deel van het boek, over Josephine's nalatenschap, ontbreekt een kritische blik. Josephine zou destijds door een collega omschreven zijn als een "bijna ideale vrouw" (p.43) en Robinson onderstreept dit en verklaart dat zelfs de recente #metoo-beweging niets nieuws is. Josephine had het al ver voor ons bedacht. (blz. 62)</div></div><div><div><br /></div><div><b>Slotopmerkingen</b></div><div>Over het algemeen vond ik de schrijfstijl van de auteur helder en het korte biografiegedeelte interessant. Josephine was een prominente sociale hervormster, vastbesloten om de rechten van vrouwen en hun toegang tot onderwijs te verbeteren. Dit boek eert haar prestaties op dit gebied. De levensschets zou echter overtuigender zijn geweest als ook kritische inzichten zouden zijn toegevoegd over hoe deze doelen werden bereikt. Enerzijds zou het werk daarmee bevestigen dat Josephine opmerkelijke resultaten had behaald, maar anderzijds ook ze geen heilige was.</div></div><div><br /></div><div><br /></div><div><b>Noten</b></div><div><div><div><span style="font-size: x-small;">(1) J. Robinson, <i>Josephine Butler: A very brief history</i> (London 2020). Ik heb de e-book versie gelezen.</span></div><div><span style="font-size: x-small;">Recent is ook een herziende nieuwe druk verschenen van bijvoorbeeld: Helen Mathers, <i>Josephine Butler. Patron Saint of Prostitutes</i> (2nd rev. ed; Cheltenham 2021). </span></div><div><span style="font-size: x-small;">(2) Zie ook de informatie en het interessante archief van the associated Ladies National Association op: <a href="https://archiveshub.jisc.ac.uk/search/archives/c1797273-1af3-349d-b16e-0ce3dacdce94">https://archiveshub.jisc.ac.uk/search/archives/c1797273-1af3-349d-b16e-0ce3dacdce94</a></span><span style="font-size: small;"> </span><span style="font-size: x-small;">[visited on: 14-11-2021]</span></div></div><div><span style="font-size: x-small;">(3) J. Jordan and I. Sharp (eds),<a href="https://books.google.nl/books?id=T0_MbEFT2pAC&lpg=PA66&dq=%22Josephine%20Butler%20and%20the%20Prostitution%20Campaigns%22%20Notingham%20M%2066&pg=PP1#v=onepage&q=%22Josephine%20Butler%20and%20the%20Prostitution%20Campaigns%22%20Notingham%20M%2066&f=false" target="_blank"><i> Josephine Butler and the Prostitution Campaigns. Diseases of the Body Politic Volume IV</i></a><i> </i>(London 2003) 66. </span></div><div><span style="font-size: x-small;">(4) Informatie over deze "Blanke Slavinnen" rechtzaak is te vinden in de stadsarchieven van Brussel en Antwerpen. Het verhaal van Mary heb ik vertelt in de keynote presentatie van the <a href="https://www.slideshare.net/wbk500/19th-century-british-prostitutes-in-the-low-countries" target="_blank">Secret Lives Conference</a> (zie dia's: 27 and 28).</span></div></div><div><br /></div><div><br /></div><div><div><span style="font-size: x-small;"><br /></span></div><div><div><b>Gerelateerde blog posts</b></div><div><ul><li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2021/06/geweld-tegen-vrouwen-in-steden.html" target="_blank">Geweld tegen vrouwen in steden</a></li><li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2014/04/bronnen-archief-josephine-butler-society.html" target="_blank">Bronnen: Archief Josephine Butler's Society</a></li><li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2012/08/bronnen-womens-library-prostitutie-in.html" target="_blank">Bronnen: The women's library</a> </li><li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2011/10/gelezen-reddende-liefde.html" target="_blank">Gelezen: Reddende Liefde</a></li></ul></div></div></div><div><br /></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-48611996285064949162021-09-24T06:42:00.009-07:002023-12-28T12:51:42.597-08:00Olympia van Manet: een sociaal en seksueel taboe<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFw0FUR2MxpWUDwgEjUmd79-5fWHqLdOd_Dh0BRoq8A50-6vNxHQiTkAFUyEaBxxlBKq0a7l0jpARm3aouoc_CTzpIsr0SP1guQ1P2-iJ0aru0p8lkB59LIaQOTYKFE8d20uZ4NjuQfociYPnFQMP1XZdU6hSR1PzlYJKA_NGgT2daay-gut4Ke9Wxluc/s941/Choker_Edouard_Manet_-_Olympia_-_Google_Art_ProjectFXD.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="941" data-original-width="919" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFw0FUR2MxpWUDwgEjUmd79-5fWHqLdOd_Dh0BRoq8A50-6vNxHQiTkAFUyEaBxxlBKq0a7l0jpARm3aouoc_CTzpIsr0SP1guQ1P2-iJ0aru0p8lkB59LIaQOTYKFE8d20uZ4NjuQfociYPnFQMP1XZdU6hSR1PzlYJKA_NGgT2daay-gut4Ke9Wxluc/s320/Choker_Edouard_Manet_-_Olympia_-_Google_Art_ProjectFXD.jpg" width="313" /></a></div><p style="text-align: left;"><b>Toen ik naar informatie zocht <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2021/09/choker-sierraad-en-prostitutie.html" target="_blank">over chokers</a>, kwam ik een serie interessante online lezingen reeks over het schilderij Olympia van Manet tegen. Een van de afleveringen gaat over prostitutie en samenleving in de tweede helft van de negentiende eeuw en heeft als titel:</b><b> <a href="https://youtu.be/UoP_CUJFPs4?si=xNZvWfvZTARK3AJQ" target="_blank">een sociaal en seksueel taboe</a>.</b></p><p>De organisatie verantwoordelijk voor de video's is <a href="https://www.artdhistoire.com/about" target="_blank">Art d'Histoire</a>. Door voor een collegevorm te kiezen wil het bedrijf met name studenten en academici bereiken. De presentaties bevatten daarom ook verwijzingen naar voornamelijk primaire (gedrukte) bronnen en volgens de website is een team van historici en filosofen verantwoordelijk voor de inhoud. De namen van deze onderzoekers worden echter niet op de site genoemd. </p><p>Alle lezingen worden in het Frans gegeven door <a href="https://m.facebook.com/lise.martinot.7" target="_blank">Lisa Martinot</a>. Haar presentatievaardigheden zijn uitstekend en de inhoud is boeiend en goed onderzocht. Helaas is de Engelse versie niet meer online beschikbaar. De toevoeging die ik heb aan deze specifieke lezing over prostitutie is dat ik een paar uitstekende historische studies over dit onderwerp mis. De betrokken academici moeten ze toch gelezen hebben? Bijvoorbeeld:</p><ul><li>Bakker, N., et al., <i>Splendeurs et misères: Images de la prostitution 1850-1910</i> (Paris 2015).</li><li>Clayson, H., <i>Painted Love: Prostitution in French Art of the Impressionist Era</i> (2nd ed.; New Haven 2003).</li><li>Corbin, A., <i>Les filles de noce: misère sexuelle el prostitution aux 19e el 20e siècles</i> (Paris 1978).</li><li>Harris, J., <i>Policing prostitution in nineteenth-century Paris</i> (New Jersey 1985).</li><li>Frondizi, A. and S. Porcher, 'Sidewalk queens: the economics of popular prostitution in Fin-de-Siecle Paris' in: S. Cunningham and M. Shati (eds), <i>The Oxford Handbook of the Economics of Prostitution</i> (Oxford 2016) 416-433. </li><li>Ross, A.I., <a href="https://www.proquest.com/openview/747b73dc38fd653df046924e526c4f31/1?pq-origsite=gscholar&cbl=18750"><i>Urban Desires: Practicing Pleasure in the ‘City of Light,’ 1848-1900 </i></a>(Michigan 2011).</li></ul><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;">Post geüpdate op 28-12-2023</div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-13765806584738057642021-09-23T10:01:00.004-07:002021-09-23T12:14:34.222-07:00Choker sierraad en prostitutie<b> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFKS1ZSlZMW9FtdzvB-mOojCQ1xijUnUKj801rvL6JHLC73b72GAH85k4HhvPvIzNuRwjzwmyzQB6_XOprk-qBoVdXDAzRfV0qzAGFsVI9BZofEeyRDdmmNsoJfTvEF0l7nMJNIHGgrU8/s941/Choker_Edouard_Manet_-_Olympia_-_Google_Art_ProjectFXD.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="941" data-original-width="919" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFKS1ZSlZMW9FtdzvB-mOojCQ1xijUnUKj801rvL6JHLC73b72GAH85k4HhvPvIzNuRwjzwmyzQB6_XOprk-qBoVdXDAzRfV0qzAGFsVI9BZofEeyRDdmmNsoJfTvEF0l7nMJNIHGgrU8/s320/Choker_Edouard_Manet_-_Olympia_-_Google_Art_ProjectFXD.jpg" width="313" /></a></div>In 2016 kreeg ik de vraag van een journalist of negentiende-eeuwse vrouwen die een lint om hun nek droegen (of een "choker" zoals het werd genoemd) prostituees waren? Aanleiding was een hernieuwde belangstelling van dit type halsketting onder beroemdheden en tieners. Zelfs nu, vijf jaar later, omschrijft Harpers Bazar een choker als <a href="https://www.harpersbazaar.com/fashion/trends/g37330818/winter-jewelry-trends-2021-2022/" target="_blank">een van de trends</a> in de mode. Een paar weken terug kwam tijdens een online lezing over de <i>Belle Epoque</i> in Parijs de choker ter sprake. Dit deed me denken aan de vraag en ik ben op zoek gegaan naar een antwoord.(1)</b><div><b><br /></b><div><div>Volgens <a href="https://www.britannica.com/art/choker" target="_blank">Encyclopaedia Britannica</a> is de definitie van een choker: een halsketting die nauw om de nek past als een nauwsluitende, hoge kraag.<br />Het Britse naslagwerk legt bovendien uit dat de choker in de negentiende eeuw populair werd. In zijn vroegste vorm had de ketting één of meerdere rijen parels. Halverwege de eeuw kwam de choker met een fluwelen band waarop een speld of parel was gespeld in de mode. De rood lint versie die vrouwen om de nek hadden knoopt, werd zelfs vóór de negentiende eeuw al gedragen. Met name tijdens de Franse Revolutie werd deze vorm van de ketting gedragen ter nagedachtenis aan de guillontine slachtoffers. Het was de zwart gekleurde versie van deze choker die geassocieerd werd met prostituees.</div></div><div><br /></div><div><div><b>Relatie met prostitutie</b></div><div>Het voorbeeld dat altijd wordt gegeven om het verband tussen het lint en prostitutie te illustreren, is de controverse die het veroorzaakte toen het schilderij "Olympia" van <a href="https://www.musee-orsay.fr/fr/oeuvres/olympia-712" target="_blank">Edouard Manet</a> in 1865 door de prestigieuze Franse <i>Salon</i> werd aanvaard. De dame in de compositie werd beschouwd als een prostituee. Niet omdat ze naakt was, maar omdat ze, onder andere, de gestrikte versie van de choker droeg. Een deel van het 'schandalige' schilderij is in deze blogpost te zien.(2) Waarom een zwarte choker in verband werd gebracht met het onderwerp prostitutie is mij niet duidelijk. Ik vond ook geen bevredigend antwoord. Als het een initiatief vanuit de prostitutiebranche zou zijn geweest, dan zou je verwachten dat de meeste vrouwen die er werkten ze zouden hebben gedragen. Maar was dat inderdaad zo?</div></div><div><br /></div><div><b>Impressies</b></div><div><div>Schilderijen van (post-)impressionisten geven interessante informatie over het uiterlijk van vrouwen in die tijd. Het boek <i>Splendeurs et Miseres</i>, dat samen met <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2015/03/tentoonstelling-splendeurs-et-miseres.html" target="_blank">een tentoonstelling</a> in 2016 verscheen over het thema prostitutie in de Franse kunst van 1850-1900, laat veel voorbeelden zien van geschilderde en gefotografeerde prostituees. Hieruit blijkt dat veel prostituees geen zwart lint om hun nek droegen. Bovendien zijn er vrouwen uit andere beroepsgroepen die ze wel dragen. Neem bijvoorbeeld <a href="https://pba.lille.fr/Collections/Chefs-d-OEuvre/Peintures-XVI-sup-e-sup-XXI-sup-e-sup-siecles/Berthe-Morisot-a-l-eventail" target="_blank">Berthe Morisot</a>, collega-schilder en bevriend met Manet. En natuurlijk de beroemde <a href="https://www.metmuseum.org/art/collection/search/438817" target="_blank">balletdanseressen van Degas</a>, hoewel de beweegredenen van de schilder om de kettingen toe te voegen tot enige discussie leidde. Ook <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pauline_av_Waldeck_och_Pyrmont.jpg" target="_blank">vrouwen uit hogere klassen</a> blijken een soortgelijke choker in die periode te hebben gedragen.</div></div><div><br /></div><div><b>Conclusie</b><br />Dus in het algemeen vermoed ik, naar aanleiding van het 'schandaal' rondom "Olympia" van Manet, dat er een verband was tussen het dragen van een specifieke choker en prostitutie in de negentiende eeuw. Het lijkt geen initiatief binnen de beroepsgroep te zijn in die periode, aangezien niet alle prostituees dit specifieke halssierraad droegen, terwijl vrouwen met andere beroepen dat wel deden. Misschien diende de zwarte choker voor de opkomende bourgeosie een manier om fysiek <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2021/06/geweld-tegen-vrouwen-in-steden.html" target="_blank">onderscheid te kunnen maken tussen prostituees en andere vrouwen</a> op straat. In werkelijkheid was op straat dit onderscheid veel vager.</div><div><p class="MsoNormal">Een interessant onderzoeksonderwerp voor een student om in te duiken...</p><p class="MsoNormal"><br /></p><p class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><span><b>Noten<br /></b></span><span>(1) Ik heb niet veel boeken over dit onderwerp gevonden. De volgende werken kunnen informatie bevatten over chokers (hoewel ik ze niet heb gecontroleerd): </span><span>Clare Phillips, </span><i>Jewelry: from antiquity to the present</i><span> (London 1996); </span><span>Amanda Triossi and Daniela Mascetti, The necklace: from antiquity to the present (London 1997). Ik heb wel online informatie gevonden, o.a.: </span><span>Colin Bisset, </span><a href="https://www.abc.net.au/radionational/programs/blueprintforliving/iconic-designs:-the-choker/11439216 " target="_blank">"Iconic designs: the choker"</a><span>, </span><i>ABC National Radio</i><span> (Australia), 31-08-2019 (geluisterd en gelezen op: 10-09-2021); </span><span>Megan Garber, "</span><a href="https://www.theatlantic.com/entertainment/archive/2016/10/neck-and-neck-the-long-and-short-history-of-the-choker/503315" target="_blank">The Long (and Short) History of the Choker</a><span>" </span><i>The Atlantic</i><span> 10-10-2016. </span><br />(2) Afbeelding afkomstig van <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Edouard_Manet_-_Olympia_-_Google_Art_ProjectFXD.jpg" target="_blank">Wikimedia Commons, Olympia by Edouard Manet, Public Domain.</a><br />(3) N</span><span style="font-size: x-small;">ienke Bakker, e.a., <i>Lichte zeden: prostitutie in de Franse kunst 1850-1910</i> (Amsterdam 2016). Een ander interessant werk over het onderwerp is: Clayson, H., <i>Painted Love: Prostitution in French Art of the Impressionist Era</i> (2e ed.; New Haven 2003).</span></p></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-11285437771896121212021-08-30T10:37:00.010-07:002021-08-31T02:19:09.751-07:00Vijf historische romans over prostitutie<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgstZayr-ox1IAyUaPtfa3H_jGQbaVbT-5dx8ccJ8Vvklelm3lKKML7k_GCbnjGzs86opnNuTueOCKzLf0eSdpPgrDWw07lZ8sYh7Ky-hotgqb0skkeAra6rD7-nDOMkBymqPByDRbC6Kw/s2048/Novels3+1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1113" data-original-width="2048" height="347" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgstZayr-ox1IAyUaPtfa3H_jGQbaVbT-5dx8ccJ8Vvklelm3lKKML7k_GCbnjGzs86opnNuTueOCKzLf0eSdpPgrDWw07lZ8sYh7Ky-hotgqb0skkeAra6rD7-nDOMkBymqPByDRbC6Kw/w640-h347/Novels3+1.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><b>Wat moet je lezen in de komende maanden als het buiten regent? Ik heb mijn huidige favoriete historische romans over prostitutie op een rij gezet, hoewel ze niet allemaal in de negentiende eeuw afspelen. Toch hebben de boeken met elkaar gemeen dat het karakterstudies zijn waarin de hoofdpersonen een transformatie ondergaan door de keuzes die ze maken. De verhalen worden met name verteld door de ogen van de hoofdpersonen. Het lijkt soms zelfs alsof ze letterlijk naast je op een bankje zitten te vertellen. Als lezer voelt het dan onbeleefd om op te staan en weg te lopen. Bovendien wil je echt weten hoe hun verhalen verlopen. Ik kan deze <i>pageturners</i> dan ook van harte aanbevelen. Drie ervan zijn in het Engels geschreven en twee in het Nederlands.</b><br /><div><br /></div><div><br /></div><div><b><span style="color: #999999;">ENGELSE ROMANS</span></b></div><div><b><br /></b></div><div><b>1. Michel Faber, <i>The crimson petal and the white</i> (Edinburgh 2002)</b></div><div>Met bijna 840 pagina's is het een hele reis die je maakt met de hoofdpersoon. Toch leg je dit boek niet makkelijk terzijde. Toen het laatste hoofdstuk naderde, heb ik mezelf zowaar op een 'leesdieet' geplaatst van enkele pagina's per dag. Ik wilde niet dat deze roman zou eindigen. Het fictieve verhaal speelt zich af in Londen in de jaren rond 1870. Faber beschrijft enerzijds de stad met zijn opbloeiende warenhuizen en entertainmentindustrie en anderzijds vanuit de probemen, zoals de sociale strijd, sloppenwijken en aanpassingsproblemen van de samenleving aan het nieuwe tijdperk. In deze periode van verandering leeft Sugar. Ze is een 19-jarige prostituee die een relatie begint met William Rackham, een man die vastzit in de parfumeriebranche en een onstabiel huwelijk. De positie waarin Sugar zich bevindt lijkt weinig hoop te geven op een gelukkige toekomst. Het einde van het boek is echter zowel onverwacht als briljant. Maar ik zal niet teveel verklappen. Zie deze <a href="https://www.theguardian.com/books/2002/sep/28/fiction" target="_blank">recensie in de Guardian</a> en een <a href="https://bookpage.com/interviews/8160-michel-faber-fiction#.YSz-Ho4zZPZ" target="_blank">interview met de Nederlandse auteur</a>.</div><div><br /></div><div><b>2. Sheila Cousins, <i><a href="https://archive.org/details/ToBegIAmAshamed/page/n1/mode/2up" target="_blank">To beg I am ashamed: the autobiography of a London Prostitute</a></i> (New York 1938)</b></div><div><div>"Dit boek moet je echt lezen. Ik denk dat je het prachtig gaat vinden", zei mijn collega Maaike tegen me toen ze me deze oude roman uit de opslagruimte van de universiteitsbibliotheek overhandigde. Ze heeft helemaal gelijk gekregen. Het achterhalen van de schrijver van het werk is al bijzonder. De echte naam van de auteur zou <a href="https://www.neilpearsonrarebooks.com/just-gone/to-beg-i-am-ashamed-detail" target="_blank">Ronald Mattews</a> zijn en waarschijnlijk heeft hij hulp gehad van de bekende schrijver <a href="https://www.britannica.com/biography/Graham-Greene" target="_blank">Graham Green</a>. Volgens een aantekening van de uitgever is het verhaal de echte ervaring van een prostituee, maar zijn alle namen en plaatsen erin veranderd. Deze autobiografie van "Sheila" vertelt hoe haar carrière als prostituee in Londen begon en hoe ze, naast de nadelen, ook geniet van de vrijheid die het haar biedt. Als een man, Richard, verliefd op haar wordt, verandert het leven drastisch en blijkt het minder idyllisch dan ze had verwacht. Oorspronkelijk zou dit werk bij Routledge gepubliceerd worden, maar werd geannuleerd uit angst dat het als een schandalig verhaal zou worden beschouwd. Vervolgens is het gepubliceerd in Parijs en werd het een bestseller.</div><div><br /></div><b>3. Paulo Coelho, <i>The Spy: a novel of Mata Hari </i>(London 2017)</b><div>De bekende schrijver <a href="https://paulocoelhoblog.com/" target="_blank">Paulo Coelho</a> toont zijn interpretatie over het leven van de <a href="https://www.britannica.com/biography/Mata-Hari-Dutch-dancer-and-spy" target="_blank">Nederlandse Margaretha Zell</a>, bekend onder haar beroemde artiestennaam in Parijs, Mata Hari. Beschuldigd van spionage voor de Duitsers in de Eerste Wereldoorlog en in afwachting van de uitspraak van de rechtbank in Frankrijk, schrijft ze haar kant van het verhaal op in een lange brief aan haar advocaat Eduard Clunet. Ze is overtuigd van haar onschuld. Opmerkelijk. Want als je haar weergave leest dan lijkt haar schuld juist voor de hand te liggen. Misschien is haar naïviteit dat af en toe storend is. Toch weet de schrijfstijl van Coelho ook te boeien en dit werk van hem is inmiddels in vele talen verschenen.</div><div><br /></div><div><b><span style="color: #999999;"><br /></span></b></div><div><b><span style="color: #999999;">NEDERLANDSE ROMANS</span></b></div><div><br /></div><div><b>4. Marilou Nillesen, <i>Ontwaak zonder mij</i> (Leeuwarden 2020)</b></div><div>In deze prachtige debuutroman van Marilou Nillesen kruipt de lezer in de huid van een fictieve historicus, Nine van der Meer, die naar Parijs reist om in de oude archieven onderzoek te doen naar <a href="https://www.bbc.com/culture/article/20151222-la-pava-19th-century-paris-celebrity-prostitute" target="_blank">Esther Lachmann</a>, een echt bestaande negentiende-eeuwse Russische courtisane. Met Nine maak je een denkbeeldige reis naar het verleden en ontdek je de Franse hoofdstad van twee eeuwen terug. De levenscycli van de eenentwintigste-eeuwse Nine en die van de negentiende-eeuwse Esther lijken zich steeds meer te verstrengelen. Een prachtig geschreven boek van een auteur die in het dagelijks leven werkzaam is in de <a href="https://www.bhic.nl/het-geheugen-van-brabant" target="_blank">archieven van BHIC</a>. Zie ook <a href="https://www.bd.nl/oss-e-o/marilou-schreef-eerste-roman-met-plezier-ik-ga-hiermee-verder-of-het-nu-aanslaat-of-niet~a6068d78/" target="_blank">dit interview met haar in het Brabants Dagblad</a>. </div><div><br /></div><div><b>5. Marlies Alewijn, <i>De Meid</i> (Alkmaar 2018)</b></div><div>Een bijzonder boek voor mij ter afsluiting van deze top 5. <a href="http://marliesallewijn.nl/" target="_blank">Schrijfster Marlies Alewijn</a> gebruikte onder meer <i>dit blog</i> als bron voor achtergrondinformatie. Een van de prostituees die ik heb onderzocht, <a href="https://swamal.blogspot.com/" target="_blank">Alida Louise Swam</a>, heeft zelfs een kleine rol gekregen in de roman. Het boek is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van dienstmeisje <a href="http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1780-1830/DVN/lemmata/data/lokerse" target="_blank">Neeltje Lokerse</a> die aan het begin van de twintigste eeuw prostituees in nood wil helpen, maar in plaats daarvan zelf in de problemen komt wanneer ze een kind baart dat niet erkend wordt door de vader. Neeltje neemt wraak en deze drastische actie leidt uiteindelijk tot de Nederlandse wet Loeff waarin in 1909 onderzoek naar vaderschap en alimentatie wordt gerealiseerd. De laatste pagina's van het boek geven een overzicht van de bronnen die voor deze boeiende interpretatie zijn gebruikt.</div><div><br /></div><div><br /></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7rLOp6uoeaRx_ZJKShf0KEhXW2dfLZiEEyxD54LT2TCLlfjX6ktEC35Ml39ZHK7lGSxCiZp0NvHt4r7Qg3M32sTJXGIwt40vdKZC12yRYs8_Lkc0XtSUx_I4nxsM5M_tQis3Bv1SnxRk/s837/novels.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="266" data-original-width="837" height="204" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7rLOp6uoeaRx_ZJKShf0KEhXW2dfLZiEEyxD54LT2TCLlfjX6ktEC35Ml39ZHK7lGSxCiZp0NvHt4r7Qg3M32sTJXGIwt40vdKZC12yRYs8_Lkc0XtSUx_I4nxsM5M_tQis3Bv1SnxRk/w640-h204/novels.jpg" style="opacity: 1;" width="640" /></a></div><br /><div><div><div><b><br /></b></div><div><b>Veerkrachtige vrouwen</b></div><div>Naast de aanpak is ook de inhoud van de boeken vergelijkbaar. De romans spelen zich af in grote metropolen, voornamelijk Londen en Parijs. De vrouwen in de verhalen zijn sterk en veerkrachtig. De meesten van hen werken als zelfstandige prostituee. Gecombineerd met de mooie schrijfstijlen verdienen deze boeken het om gelezen te worden.</div><div> </div><div>Als je goede tips hebt van romans over dit onderwerp, dan hoor ik ze graag!</div></div></div></div></div><div><br /></div><div><br /></div><p style="text-align: right;"><b>[<a href="https://19thcprostitution.blogspot.com/2021/07/five-historical-novels-on-prostitution.html" target="_blank"><span>BLOG POST IN ENGLISH</span></a>]</b></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-12064666192126738562021-06-22T13:39:00.006-07:002021-06-23T22:06:58.518-07:00Ongewenste buitenlandse prostituees in Amsterdam, 1874-1897<p><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjeYA1L1f0n571zqAS3rtsWgqlQf8518hQSSjgN_RrBdeL2tNzGLUxkRl6QHT5kp-20m4RcKYqKC5LAeUMGMQwrEOYCk-7jiRsBj1_XwGQq7cv-L8Urq_gi6c0THEnidJHpc6J-54w0oCQ/s2048/VreemdelingenregisterAmsterdam1875.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1646" data-original-width="2048" height="321" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjeYA1L1f0n571zqAS3rtsWgqlQf8518hQSSjgN_RrBdeL2tNzGLUxkRl6QHT5kp-20m4RcKYqKC5LAeUMGMQwrEOYCk-7jiRsBj1_XwGQq7cv-L8Urq_gi6c0THEnidJHpc6J-54w0oCQ/w400-h321/VreemdelingenregisterAmsterdam1875.jpg" width="400" /></a></div><div><b>Als je vanuit het buitenland eind negentiende eeuw in Amsterdam arriveert om er een tijd te wonen, dan heb je volgens de Vreemdelingenwet een <i>reis- en verblijfspas</i> nodig die je moet aanvragen bij het politiebureau. Met dit officiële document kun je dan drie maanden in de hoofdstad wonen en het vervolgens nog eens drie maal verlengen. Als je beroep echter verband houdt met prostitutie wordt de aanvraag standaard afgewezen, ook al is </b><b>in die periode</b><b> prostitutie legaal in Nederland. De regels op dit gebied worden echter decentraal bij gemeenten belegd. En hoewel er in Amsterdam voorstellen worden gedaan, worden de plannen om prostitutie te reguleren door de raad verworpen. Men vreest namelijk dat opgelegde regels juist zullen leiden tot een toename van illegale prostitutie in de stad.<span style="font-size: x-small;">(1)</span> </b></div><div><br /></div><div>Het <a href="https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/amsterdam-city-archives/" target="_blank">Stadsarchief Amsterdam</a> heeft een apart register van geweigerde verzoeken van reis- en verblijfspassen aan buitenlandse vrouwen tussen de jaren 1874 en 1897. Het beroep wordt pas vanaf 1880 toegevoegd en daaruit blijkt dat een aanzienlijk aantal aanvragen komt van prostituees. Er wordt zelfs gesuggereerd dat het register werd gebruikt door de gemeente om een overzicht te krijgen van buitenlandse prostituees in de hoofdstad.<span style="font-size: x-small;">(2)</span> Het stadsarchief heeft <a href="https://archief.amsterdam/inventarissen/details/5225/path/1.1.2.2.3.2.7.1" target="_blank">dit register online geplaatst</a>.*</div><p>Welke informatie vind je in het register?<b> </b><b> </b></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><ul style="text-align: left;"><li>Volgnummer en datum registratie</li><li>Naam van de aanvrager</li><li>Beroep, geboorteplaats en woonplaats</li><li>Paspoort of ander indentiteitsbewijs</li><li>Signalement</li><li>Verblijfplaats in Amsterdam</li><li>Verlengen vergunning [blijft blanco]</li><li>Aanmerkingen of bijzonderheden </li></ul></div><div>Als een persoon wordt afgewezen, dan moet ze volgens artikel 9 van de Vreemdelingenwet de stad direct verlaten. Maar in de praktijk gebeurt het niet altijd. In ieder geval niet onmiddelijk.</div><div><br /></div><div><b>Jane Mary Oliver ("Nelly")</b></div><div>Een van de buitenlandse vrouwen die als prostituee naar Nederland komt om er te werken, is Jane Mary Oliver of "Nelly" zoals ze wordt genoemd. Reizend vanuit Brussel vraagt de 23-jarige, in Londen geboren Jane in oktober 1874 een reis- en verblijfspas aan in Amsterdam. Hoewel het verzoek wordt afgewezen, blijft ze ongeveer nog een maand in de stad om daarna naar Rotterdam te vertrekken. Drie maanden later verschijnt haar naam opnieuw in hetzelfde register. Begin januari 1875 keert ze terug naar de hoofdstad waar ze twee maanden zal blijven om het daarna in te ruilen voor garnizoensstad Den Helder. Ze keert in juli weer terug, maar wordt nu door de Amsterdamse politie opgepakt en het land uitgezet. Hoewel ze geen reis- en verblijfspas heeft ontvangen, blijkt ze toch geruime tijd in Nederland te kunnen blijven.</div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-Tf1iHvJHSMauHlA__zAdS3_VTsFgXB0g5TayEo_i9JcRavW3Dt0CrNfyiRzGm-6FvRZWvvjJSGVnHJXLwEYknL-c2S1Y4Up6e0qaap1KKRxUgsfpHyuSJMtyYBwpQEli3hYUSck499g/s1423/JaneMaryOliver.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1019" data-original-width="1423" height="458" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-Tf1iHvJHSMauHlA__zAdS3_VTsFgXB0g5TayEo_i9JcRavW3Dt0CrNfyiRzGm-6FvRZWvvjJSGVnHJXLwEYknL-c2S1Y4Up6e0qaap1KKRxUgsfpHyuSJMtyYBwpQEli3hYUSck499g/w640-h458/JaneMaryOliver.jpg" width="640" /></a></div><div><b><br /></b></div><div><b>Politieblad</b></div><div><div>Jane Mary Oliver wordt na de uitwijzing als 'ongewenst' geregistreerd in het Politieblad. De Minister van Justitie verzoekt alle burgemeesters in Nederland om een abonnement te nemen op deze nieuwsberichten met over de grens geplaatste buitenlanders. Als Jane terug zou komen naar Nederland en opnieuw een reis- en verblijfspas ergens zou aanvragen, dan kan men haar gegevens terugvinden in dit Politieblad en de toegang opnieuw ontzeggen.</div><div><br /></div><div>Hoewel haar beroep van <i>publieke vrouw</i> in het Politieblad wordt genoemd, kan dit niet de reden vormen voor haar status van 'ongewenst'. Het was immers een legaal beroep. In het blad wordt daarom als officiele reden aangegeven dat ze door een gebrek aan middelen niet in haar eigen onderhoud kan voorzien. Buitenlandse vrouwen die clandestien als prostituee in een bierhuis geld verdienden konden wellicht wel blijven. </div></div><div><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj96tU-8ymROjVDbZE0tceUS8lxkfTOg1YOaPAZMH2Hhq9jRqmPBc8CJ-RlHMdtP4yojgWb8woqhxhDaLNdYRpQxsKrP7KryEArNogbp6OjW5V2W01ZNFsZYgh5UI5CFzQf8hka94BY6uU/s1431/JaneMaryOliverPolitieblad.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1055" data-original-width="1431" height="472" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj96tU-8ymROjVDbZE0tceUS8lxkfTOg1YOaPAZMH2Hhq9jRqmPBc8CJ-RlHMdtP4yojgWb8woqhxhDaLNdYRpQxsKrP7KryEArNogbp6OjW5V2W01ZNFsZYgh5UI5CFzQf8hka94BY6uU/w640-h472/JaneMaryOliverPolitieblad.jpg" width="640" /></a></div><div><br /></div><div><br /></div><div>Het Politieblad kan online worden ingezien via een betaald abonnement bij het <a href="https://cbg.nl/" target="_blank">CBG | Centrum voor familiegeschiedenis</a>.<span style="font-size: x-small;">(3)</span> </div></div><div><p>Daarmee vormt dit register van afgewezen reis- en verblijfspassen in combinatie met de gegevens uit het Politieblad interessante bronnen voor onderzoek over buitenlandse prostituees in Amsterdam.</p><p><b style="font-size: small;"><br /></b></p><p><b style="font-size: small;"><br /></b></p><p><b style="font-size: small;">Noten</b></p><p><span style="font-size: x-small;"><span>(1) J.B. Slobbe, <i>Bijdrage tot de geschiedenis en de bestrijding der prostitutie te Amsterdam </i>(Amsterdam 1937) 65.<br />(2) L. Pöckling en M. Schrover, 'Registers van verstrekte en geweigerde </span><span>reis- en verblijfpassen (1849-1923)' in: M. Schrover, ed., <a href="http://resources.huygens.knaw.nl/pdf/Broncommentaren/voorlopig/Broncommentaren_5_Compleet.pdf" target="_blank"><i>Broncommentaren </i>dl. 5</a> (Den Haag 2002) 60.<br /></span><span><span>(3) Meer achtergrondinformatie over het Politieblad is te vinden in: </span><span>C. van Eijl, 'Registratie van vreemdelingen in het Algemeen Politieblad (1852-1947)' in: M. Schrover, ed., <a href="http://resources.huygens.knaw.nl/pdf/Broncommentaren/voorlopig/Broncommentaren_5_Compleet.pdf" target="_blank"><i>Broncommentaren</i> dl. 5</a> (Den Haag 2002)</span><span> 71-91.</span></span></span></p><p><span style="font-size: small;"><br /></span></p><p><span>* <span style="font-size: x-small;">De afbeeldingen in deze blogpost</span></span><span style="font-size: x-small;"><span>: register afgewezen reis- en verblijfpassen</span>; <span>Jane Mary Oliver afbeeldingen uit mijn presentatie van</span><span> </span><i>Secret Lives Conference</i><span> </span>(Hinkley 2018) <span>over</span><span> </span><a href="https://www.slideshare.net/wbk500/19th-century-british-prostitutes-in-the-low-countries" target="_blank">'19th Century British prostitutes in the low countries</a>'<span>. </span></span></p><p><br /></p><p style="text-align: right;"><b>[<a href="https://19thcprostitution.blogspot.com/2021/06/undesirable-foreign-prostitutes-in.html" target="_blank">Blog post in English</a>]</b></p><p></p></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-50534277089062545072021-06-15T08:48:00.008-07:002021-06-15T22:41:07.362-07:00Geweld tegen vrouwen in steden<div class="separator"></div><p></p><div style="text-align: right;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Les_Dossiers_secrets_du_roi_des_d%C3%A9tectives_n%C2%B0_16_-_Jack_l%27%C3%89ventreur.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;" title="Alfred Roloff, Public domain, via Wikimedia Commons"><img alt="Les Dossiers secrets du roi des détectives n° 16 - Jack l'Éventreur" height="400" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Les_Dossiers_secrets_du_roi_des_d%C3%A9tectives_n%C2%B0_16_-_Jack_l%27%C3%89ventreur.jpg/256px-Les_Dossiers_secrets_du_roi_des_d%C3%A9tectives_n%C2%B0_16_-_Jack_l%27%C3%89ventreur.jpg" width="308" /></a></div><b>Dan Snow sprak voor de boeiende geschiedenispodcast <a href="https://www.historyhit.com/podcast/dan-snows-history-hit/" target="_blank">History Hit</a> met historica <a href="https://www.bbk.ac.uk/our-staff/profile/8009689/julia-laite" target="_blank">Julia Laite</a> over geweld tegen vrouwen in het negentiende-eeuwse Londen. Aanleiding voor dit interview was de moord op <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Death_of_Sarah_Everard" target="_blank">Sarah Everard</a> in maart van dit jaar. Julia vergelijkt de zaak met <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Emma_Elizabeth_Smith" target="_blank">Emma Elizabeth Smith</a>, die hetzelfde lot ondergaat na een bezoek aan een Londense bar in 1888. De wetenschapster verricht al tien jaar historisch onderzoek naar sekswerksters in Londen en het geweld dat ze ondervonden. <span style="font-size: x-small;">(1)</span> Ze concludeert dat met het sluiten van de bordelen eind negentiende eeuw het geweld tegen vrouwen niet afnam. Juist het tegenovergestelde gebeurde. Het leidde tot een toename van geweld tegen de meest kwetsbaren.<span style="font-size: x-small;">(2)</span></b><br /><p></p><div style="text-align: center;"><span style="background-color: #f4cccc;"><b><br /> <a href="https://podcasts.google.com/feed/aHR0cHM6Ly9yc3MuYWNhc3QuY29tL2RhbnNub3dzaGlzdG9yeWhpdA/episode/YTI2NzY1MjQtMTBlOS00ODRlLTllMjctOTJkMjA0NWY1MDNk?ep=14" target="_blank"><span style="font-size: medium;">Ga naar de (Engelse) Podcast</span></a><span style="font-size: medium;"> </span></b></span></div><div style="text-align: center;"><i><span style="background-color: white; font-size: x-small;"> (via Google Podcast) </span></i></div><div style="text-align: center;"><i><span style="background-color: white; font-size: x-small;"><br /></span></i></div><div><div style="text-align: center;"><i><span style="background-color: white; font-size: x-small;"><br /></span></i></div><div><b>De duistere stad</b></div><div>Met de economische groei verschenen er steeds meer warenhuizen, uitgaansgelegenheden en koffiehuizen in laat-Victoriaanse Londen. De veranderingen leidden tot meer vrouwen uit de hogere en middenklasse die zich op straat vertoonden: winkelend, wandelend of een koffiehuis bezoekend. Hoewel hun zichtbaarheid toenam, werden dezelfde stedelijke ruimtes ook als gevaarlijke omgevingen voor vrouwen beschouwd. De politiebescherming was in die tijd beperkt door een tekort aan agenten. Om intimidatie door "male pests" te voorkomen, werden gidsen voor vrouwen gepubliceerd met suggesties over hoe ze zich in het openbaar moesten gedragen en kleden. Dit fenomeen was niet beperkt tot Londen of het VK. <a href="https://rug.academia.edu/EsmeraldaTijhoff" target="_blank">Esmeralda Tijhoff</a> schreef <a href="https://www.academia.edu/208626/Thuis_in_de_stad_Hoererende_dames_en_winkelende_vrouwen_in_Amsterdam_rond_1900" target="_blank">een interessant artikel over het onderwerp in Nederland</a> waarin ze verwijst naar het populaire Nederlandse etiquetteboekje van Van der Mandele uit 1896. <span style="font-size: x-small;">(3)</span> Daarin wordt vrouwen geadviseerd hoe ze zich kunnen onderscheiden van 'publieke vrouwen' (of: prostituees) op straat om zo geen 'oneervolle voorstellen' te krijgen.</div></div><div><br /></div><div><div><b>Morele paniek</b></div><div>Julia ziet het sluiten van bordelen als resultaat van de morele paniek over veiligheid. Verhalen in de media van Alfred Dyer en William Stead over de ontvoering van jonge vrouwen die vervolgens gedwongen werden om in bordelen te werken en de Jack the Ripper-moorden op prostituees vormden de olie op het morele vuur. <span style="font-size: x-small;">(4)</span> Het leidde tot een wettelijk verbod op bordelen. Toch heeft het niet geleid tot een afname van het geweld tegen vrouwen. Julia legt uit dat het verbod vrouwen die in de seksindustrie werkten, uit een relatief veilige omgeving van een bordeel dwong naar illegale vormen van prostitutie. En daarmee ontstond voor hun veiligheid een afhankelijkheid van derden, zoals pooiers. De prostitutiemarkt verdween niet, ze organiseerde zich gewoon anders met een groep vrouwen die hiervan het slachtoffer werd.</div></div><div><div><br /></div><div><br /></div><div><p><span style="font-size: x-small;"><span><b>Noten<br /></b></span><span>(1) Bijvoorbeeld: J. Laite, <i>Common Prostitutes, and ordinary citizens. Commercial sex in London, 1885-1960</i> (London 2012); -, 'A Global History of Prostitution: London' in: M. Rodriguez Garcia, L. Heerma van Voss & E. van Nederveen-Meerkerk, <i><a href="https://brill.com/view/book/9789004346253/B978-90-04-34624-6_007.xml" target="_blank">Selling sex in the city. A global history of prostitution, 1600s-2000s</a></i> (Leiden 2017) 111 - 137; </span>-, 'Traffickers and pimps in the era of white slavery', <i>Past & Present</i> 237 (2017) 237-269. See also the <a href="https://19thcprostitution.blogspot.com/2021/05/book-disappearence-of-lydia-harvey.html" target="_blank">blogpost</a> I wrote on her latest book. <br /><span>(2) </span><span>E. Tijhoff, ‘Thuis in de stad. Hoererende dames en winkelende vrouwen in Amsterdam rond 1900’ <i>Historica</i> 14 (2008) 4.<br /></span><span>(3) Het werd opnieuw gepubliseerd in 2011: </span><span>E.C. van den M, </span><i><a href="http://www.worldcat.org/oclc/733042342" target="_blank">Het wetboek van Mevrouw Etiquette</a></i><span> (Zaltbommel 2011).<br /></span>(4) Literatuur over de morele paniek: UK: J.Walkowitz, City of dreadful delight (London 1992); Nederland: P. de Vries, <i>Kuisheid voor mannen, vrijheid voor vrouwen</i> (Hilversum 1997); België: J.M. Chaumont, '<a href="https://journals.openedition.org/brussels/838" target="_blank">The white slave trade affair (1880‑1881): a scandal specific to Brussels?</a>' <i>Brussels Studies</i> 46 (2011) p.1-11.</span><span style="font-size: small;"> </span></p></div></div><div><span style="font-size: x-small;"><span style="text-align: right;">Bron afbeelding van deze blogpost: </span><a href="Alfred Roloff, Public domain, via Wikimedia Commons" style="text-align: right;" target="_blank">Alfred Roloff, Public domain, via Wikimedia Commons</a></span></div><div><span style="font-size: small;"><br /></span></div><div><span style="font-size: small;"><br /><div><div style="text-align: right;"><b>[<a href="https://19thcprostitution.blogspot.com/2021/06/violence-against-women-in-cities.html" target="_blank">Blog post in English</a>]</b></div><p></p><div style="text-align: center;"><br /></div></div></span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-75356047541791018552021-06-05T07:26:00.010-07:002022-11-29T14:44:51.044-08:00Geheim register van vrijgelaten gevangenen, 1882-1897<b><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh89m_xU4ZatgKZOrZ78wdUgu4KHHUNHnYiVyKGxOSfe6ouff37gmmjkhTAbdhl6GCmyyPH9Bsg2IAndPk22ejDHvnvYqmyTDBBvJfNDOL7gF94ckZDgIaXwb8HfmlaCx9MEm64G9jQCSw/s1809/MULDER.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1809" data-original-width="1325" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh89m_xU4ZatgKZOrZ78wdUgu4KHHUNHnYiVyKGxOSfe6ouff37gmmjkhTAbdhl6GCmyyPH9Bsg2IAndPk22ejDHvnvYqmyTDBBvJfNDOL7gF94ckZDgIaXwb8HfmlaCx9MEm64G9jQCSw/w293-h400/MULDER.jpg" width="293" /></a></div>Een persoon uit het verleden komt pas echt tot leven wanneer je een oude foto van hem of haar ziet. Als je een dergelijke afbeelding uit de negentiende-eeuw in een archief hebt gevonden, dan is de kans echter groot dat de geportretteerde in problemen was gekomen met justitie. En blijkt het ook nog eens afkomstig te zijn uit het <i>geheim register van ontslagen gevangenen</i>, dan is het nog erger. In het register werden namelijk alleen personen toegevoegd die beschouwd werden als een gevaar voor de samenleving. Inzage was in die tijd beperkt tot personen in specifieke beroepen. Tegenwoordig is het oude register <a href="http://www.bhic.nl/onderzoeken/geheim-register-van-ontslagen-gevangenen?" target="_blank">online te raadplegen</a> bij het <a href="http://www.bhic.nl/" target="_blank">Brabants Historisch Informatie Centrum</a> (BHIC).<span style="font-size: x-small;">(1)</span> Ik vond in de databank ook veroordeelde bordeelhouders en prostituees, zoals de grimmig uitziende man hier rechts. Zijn naam was Gerardus Mulder.</b><p>Initiatiefnemer voor het geheime register is de Minister van Justitie, <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Anthony_Modderman" target="_blank">Anthony Modderman</a>.<span style="font-size: x-small;">(2)</span> Door zijn inbreng worden tussen 1882 en 1897 veroordeelden van ernstige misdrijven gefotografeerd vlak vóór hun vrijlating. Samen met hun naam en beschrijving van uiterlijk, gedrag en bijzondere kenmerken worden ze dan aan het register toegevoegd. De maandelijks geactualiseerde lijst gaat vervolgens naar de procureurs-generaal bij de gerechtshoven en de officieren van justitie. Later worden ze ook naar officieren van de marechaussee en commissarissen van politie in gemeenten met meer dan tienduizend inwoners verzonden. Alle ontvangers moeten de inhoud geheim houden, omdat publieke kennis het voor de voormalige gevangenen lastig zou maken om "fatsoenlijk" werk te vinden.<span style="font-size: x-small;">(3)</span><br /><br /><b>Bordeeleigenaren en prostituees
</b><br />In de databank van het BHIC kan gezocht worden op het beroep van de veroordeelde (via "Alle Velden"). Ik heb daarom gezocht op de termen <i>"publieke vrouw" en bordeel*</i>. Het sterretje staat in digitale zoeksystemen voor een willekeurig aantal letters (bordeel<i>houder</i>, bordeel<i>houdster</i>, bordeel<i>eigenaar</i>). Het levert elf personen op. Omdat het in de negentiende eeuw legale beroepen zijn, kunnen mensen voor dit werk niet veroordeeld worden. Wat vermelden de registers dan over hen en de misdaden die ze hebben gepleegd?<br /><br /><b>Gerardus Mulder </b><br /><a href="https://proxy.archieven.nl/235/DA7C4D2C69EC450EB174DAA22E7BDD71" target="_blank">Gerardus</a> is de eerste naam die ik in het register zie. Hij wordt geboren in Engelen, bij 's-Hertogenbosch. Voor zijn veroordeling woont hij in 's-Hertogenbosch, is rooms-katholiek en getrouwd. Na een gevangenisstraf van 5 jaar voor diefstal komt de 40-jarige bordeelhouder in juli 1891 vrij. Hij heeft zijn straf uitgezeten in de strafgevangenis van Leeuwarden en heeft daar als taak schoonmaken. Zijn gedrag wordt omschreven als goed en er wordt ook vermeld dat hij kan lezen en schrijven. Wat zijn uiterlijk betreft blijkt hij 1,74 meter lang te zijn; donker haar en wenkbrauwen te hebben; blauwe ogen en een brede neus en voorhoofd. Zijn mond wordt omschreven als "groot" en zijn kin rond. In zijn algemeenheid zou hij er gezond uitzien. Naast Gerardus zijn er nog twee andere bordeelhouders gevonden in het geheime register.</p><b><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlBv1f2MdZp5JUzHEltWvTGlP2YwUQtQZgR333DbFxgdmzaV44BOuqF-PuyarletytIbCsqA7TI8g4q9NBpnD88P-q48KQU58JxHqYNNVp7FzdTmaLXSoCos080s2rgWxNYDMluLadgfs/s2048/HEMKES+FABER+%25282%2529.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1437" data-original-width="2048" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlBv1f2MdZp5JUzHEltWvTGlP2YwUQtQZgR333DbFxgdmzaV44BOuqF-PuyarletytIbCsqA7TI8g4q9NBpnD88P-q48KQU58JxHqYNNVp7FzdTmaLXSoCos080s2rgWxNYDMluLadgfs/s320/HEMKES+FABER+%25282%2529.jpg" width="320" /></a></div>Janke en Theodorus </b><br />In het jaar dat Gerardus gevangen zit, worden de twee andere bordeeleigenaren juist vrijgelaten. De eerste is <a href="https://proxy.archieven.nl/235/5E9B9C95227A4F3490EBEDFF3032AD20" target="_blank">Janke Hemkes</a>. De 54-jarige blijkt tweemaal veroordeeld te zijn geweest voor medeplichtigheid aan diefstal. Ze krijgt er een gevangenisstraf voor van zes en van drie jaar. Ze werkt in die periode als naaister en haar gedrag wordt als "goed" omschreven. Ze kan bovendien lezen en schrijven en is met 1,49 niet groot. Net als Gerardus is ze getrouwd. Ze is protestants en woont voor de arrestatie in Leeuwarden.<br /><br /><a href="https://proxy.archieven.nl/235/7EBF40BE8F12429FBEDA3CE93F0D0913" target="_blank">Theodorus de Faber</a>, de laatstgenoemde bordeelhouder, is 48 jaar oud als ook hij in 1886 de gevangenis verlaat. Afkomstig uit Franeker, maar woonachtig voor zijn arrestatie in Arnhem. Net als de anderen is hij veroordeeld voor diefstal en moet hiervoor zes jaar in de strafgevangenis van Leeuwarden doorbrengen. Daar helpt hij mee in de keuken. Zijn gedrag is goed. Het register beschrijft hem verder als een langere man van 1,80 meter, met blond haar en blauwe ogen. Zijn neus en kin zijn gewoon. Hij is getrouwd, rooms-katholiek en kan ook lezen en schrijven.<div><br /><div><div style="font-weight: bold;"><b><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCIkTtJROJJYbwN0Mic_xb14zyfB8rlOC1_8Ba228Y__9jj0UAn6hdhIRPRkx3U0xRhgj6jJhXbY9FvLkzR6VmeKNn6Fvac3aCxGz_Ix4OSg3Z0KX35PmtoPoJNrbzBhyphenhyphenvN6seC5RRIDs/s1753/Pluim+%25282%2529.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1753" data-original-width="1257" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCIkTtJROJJYbwN0Mic_xb14zyfB8rlOC1_8Ba228Y__9jj0UAn6hdhIRPRkx3U0xRhgj6jJhXbY9FvLkzR6VmeKNn6Fvac3aCxGz_Ix4OSg3Z0KX35PmtoPoJNrbzBhyphenhyphenvN6seC5RRIDs/s320/Pluim+%25282%2529.jpg" /></a></div>Prostituees</b></div><div>Behalve de drie bordeelhouders worden acht prostituees in de registers opgenomen. De meesten van hen zijn herhaaldelijk veroordeeld voor diefstal, soms aangevuld met afpersing en geweldpleging. Op één na kunnen allen schrijven en gedragen ze zich goed tijdens hun gevangenschap. Er zijn echter twee uitzonderingen. Het gedrag van de 40-jarige <a href="https://proxy.archieven.nl/235/560D26D76B3D4A8788B208298D874A3B" target="_blank">Johanna Nagel</a>, veroordeeld voor diefstal met geweldpleging, wordt als redelijk omschreven, omdat ze last zou hebben van driftbuien. <a href="https://proxy.archieven.nl/235/D8231E06F77641A5BD254E5045B07904" target="_blank">Janna Pluim</a> (zie afbeelding rechts) maakt een slechtere indruk. Ze wordt omschreven als: "totaal onhandelaar" en zeer lastig individu. De 54-jarige weduwe is veroordeeld voor diefstal, mishandeling, rebellie en bedelarij. Ze zou een alcoholprobleem hebben en is "aanhoudend in twist met hare lotgenooten en in oneenigheid met de beambten"<i>.</i> Verhalen, zoals die van Janna en Johanna worden al snel gegeneraliseerd tot een algemeen beeld van prostituees. Daarom is het belangrijk om ze in perspectief te plaatsen.</div><br /><div><b>In perspectief plaatsen</b></div>Het is lastig om vanuit deze bron algemene conclusies over de prostitutie te trekken. De drie bordeelhouders en acht prostituees zijn slechts enkelen van de in totaal 1.676 personen (waarvan 117 vrouwen) die in het geheime register worden vermeld. Het lijkt in verhouding dus erg mee te vallen met de ernstige misdrijven waarbij bordeelhouders en prostuees betrokken zijn. De bron laat bovendien uitsluitend de personen zien die in ernstige problemen zijn geraakt. Niet degenen die werkzaam zijn in de prostitutie zonder ooit gearresteerd te zijn geweest. Om de 11 personen die wel in het geheime register opgenomen zijn beter te leren kennen kun je hun vonnis opzoeken in rechtbankarchieven om zo te achterhalen wat "diefstal" inhoudt voor ieder van hen, zoals <a href="https://proxy.archieven.nl/235/B3CE03332A90425183943369CC1D8C6C" target="_blank">Gerardus</a>. Door de individuen vervolgens in de context van institutionele regels, economische groei en sociaal-culturele veranderingen te plaatsen, hebben ze wel degelijk waarde. De toegevoegde foto's bieden bovendien binding met het verleden en maken nog eens duidelijk dat de geschiedenis om mensen gaat. </div><div><br /></div><div>Zo vormt dit fascinerend geheim register met foto's een belangrijke bijdrage aan het uiteindelijk inzichtelijk maken van het grotere geheel.</div><div><br /></div><div><br /></div><div><p><span style="font-size: x-small;"><b><span>Noten</span></b><br /><span>(1) Zie het </span><a href="https://www.ngvnieuws.nl/geheim-register-met-ex-gevangenen-eind-19de-eeuw-online-bij-bhic/" target="_blank">nieuwsbericht over de geheime registers op de website van BHIC</a>.<br /><span>(2) Hanneke Hoekstra, </span><i>Het hart van de natie: morele verontwaardiging en politieke verandering in Nederland, 1870-1919</i><span> (Amsterdam 2005) 27; Petra de Vries, </span><i>Kuisheid voor mannen, vrijheid voor vrouwen. De reglementering en bestrijding van prostitutie in Nederland, 1850-1911</i><span> (Hilversum 1997) 32-40.<br /></span><span>(3) De originele brief van Moddernam aan de.procureurs-generaals van de rechtbanken bij Tresoar, </span><a href="http://images.tresoar.nl/archief-collectie/18_01/18_01_1_1882.pdf" target="_blank">missive van den Minister van Justitie</a><span>, 31-03-1882.</span></span></p><p style="text-align: right;"><span style="font-size: x-small;"><span><b><br /></b></span></span></p><p style="text-align: right;"><span><span><b>[<a href="https://19thcprostitution.blogspot.com/2021/06/secret-register-of-released-prisoners.html" target="_blank">Blog post in English</a>]</b></span></span></p></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-27184974286539106102021-05-30T04:18:00.003-07:002023-02-10T07:14:01.781-08:00Boek: Selling Sex in the City <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0X-9HiYhoxpPhU7vPszBs-PTYI2Y1XsB7jMRBrfgOPeieLQVn_UxSOjmrY5l-NbosaP_yC-9eBxHtRpivSpTWMc4U5oO8VbnL_R_s70zqKG_Nd1FlSJpqwtVsduOmNRRRpDQrbSAQ2C8/s452/SellingSex.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="452" data-original-width="300" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0X-9HiYhoxpPhU7vPszBs-PTYI2Y1XsB7jMRBrfgOPeieLQVn_UxSOjmrY5l-NbosaP_yC-9eBxHtRpivSpTWMc4U5oO8VbnL_R_s70zqKG_Nd1FlSJpqwtVsduOmNRRRpDQrbSAQ2C8/w212-h320/SellingSex.jpg" width="212" /></a></div><b>Misschien ben je student en wil je een paper of scriptie schrijven over een onderwerp dat te maken heeft met de geschiedenis van prostitutie. Of je bent schrijver en wilt een historische roman erover publiceren. Deze bundel is een goed startpunt om ideeën op te doen en vervolgens terug te brengen tot een haalbaar project. Bovendien is de e-book variant nu gratis online (= open access) via <a href="https://brill.com/downloadpdf/title/33391" target="_blank">deze link</a> beschikbaar. </b><b>Waar gaat het boek over en wat zijn mijn observaties over de inhoud?<br /><br /></b><div><i><div style="text-align: center;"><i><span style="color: red;"><span style="font-size: large;">"Selling Sex in the City offers a worldwide analysis of prostitution that takes a long historical approach which covers a time period from the 1600s to the 2000s."</span><span style="font-size: medium;"> </span></span></i><i style="text-align: right;"><span style="color: red;"><span style="font-size: x-small;">(Source: Brill)</span></span></i></div></i><span><a name='more'></a></span><p><b>Stedelijke prostitutie<br /></b>Het boek is het resultaat van <a href="http://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2013/12/call-for-papers-selling-sex-in-city.html" target="_blank">een project </a>dat de arbeidsgeschiedenis van prostitutie vergelijkt in 23 steden wereldwijd, zoals; Londen, Amsterdam, Buenos Aires, Chicago, Nigeria en Sidney. Het eerste deel van de bundel geeft de gebeurtenissen per stad weer. Het onderzoek is met name gebaseerd op verschenen literatuur. Dit zou kunnen verklaren waarom de focus per stad varieert in tijd en onderwerp. Sommige auteurs gaan uitgebreid in op de situatie in de negentiende eeuw, anderen kiezen voor de vroegmoderne tijd of de twintigste eeuw. Dat geldt ook voor de beschreven onderwerpen. Bij sommigen domineren bijvoorbeeld commerciële aspecten in de weergave, terwijl anderen kiezen voor regelgeving, geografie of sociale geschiedenis.</p><p><b>Thematische vergelijking</b> <br />Het tweede deel van het boek is een vergelijking van de bestudeerde steden door de tijd heen in thema's, zoals: arbeidsverhoudingen, leef- en werkomstandigheden, migratie, koloniën, geslacht, organisatie van sekswerk, sociale profielen van prostituees. In de conclusie wordt uiteindelijk in grote lijnen de wijze waarop verstedelijking, industrialisatie, migratie, kolonisatie en globalisering de wereldgeschiedenis van prostitutie hebben vormgegeven.</p><p><b>Bevindingen<br /></b>Bij het lezen van dit indrukwekkende en uitgebreide overzicht zou je veronderstellen dat alle aspecten van het onderwerp aan bod komen. Toch vallen me enkele zaken op. </p></div><div>In de eerste plaats vraag ik me af waarom Brugge is gekozen als "sin city" voor België. Antwerpen of Brussel zouden veel meer voor de hand liggende keuzes zijn geweest. Vooral de laatst genoemde stad, waar de uitdrukking "handel in blanke slavinnen" wereldwijd al media-aandacht kreeg jaren vóór Jack the Ripper het nieuws domineerde of William Stead zijn "Maiden Tribute" publiceerde. <span style="font-size: x-small;">(1)</span> </div><div><br /></div><div>In de tweede plaats valt op dat <i>prostituees</i> in dit werk op het podium in de schijnwerpers worden gezet. Aan bod komen bijvoorbeeld de motivatie om als prostituee te werken, de geografische plaats in een stad waar ze werken, hoe de samenleving reageert en de imapct van institutionele regelgevingen. Je zou echter in een boek over de <i>verkoop van seks</i> nog een ander hoofdpersonage verwachten: de eigenaren van prostitutiebedrijven. Hoewel ze in de bundel genoemd worden, blijken ze geen hoofdrolspelers. Je krijgt meer het idee dat ze als figurant zijn toegevoegd. Aangezien het boek voornamelijk gebaseerd is op literatuuronderzoek, is dit waarschijnlijk een logische verklaring voor hun afwezigheid. Er is niet veel onderzoek gedaan naar de organisatie van prostitutie vanuit het oogpunt van de eigenaren van prostitutiebedrijven. Ze worden zelden gezien als ondernemers en vaak omschreven als "uitbuiters". </div><div><br /></div><div><b>Dus...</b><br />Over het algemeen heeft dit indrukwekkende boek prostitutie met succes in de arbeidsgeschiedenis geplaatst. Maar het toont ook aan dat het plaatsen van prostitutiebedrijven in hetzelfde frame nog steeds ontbreekt. Ze worden zelden bestudeerd als ondernemers. Een perfect onderwerp dus voor mijn doctoraat :-)</div><div><p><br /></p><p><span style="font-size: small;"><b>Notes<br /></b></span><span style="font-size: small;">(1) Bijvoorbeeld: Chaumont, Jean-Michel, '</span><a href="https://journals.openedition.org/brussels/838" style="font-size: small;" target="_blank">The white slave trade affair (1880‑1881): a scandal specific to Brussels?</a><span style="font-size: small;">' </span><i style="font-size: small;">Brussels Studies</i><span style="font-size: small;"> 46 (2011) p.1-11; Schaepdrijver, S. de, 'Regulated Prostitution in Brussels, 1844-1877. A policy and its implementation, Crime and criminal justice history 37(1986) 89-108.<br /></span><span style="font-size: small;"> </span></p><p><span style="font-size: small;"><b><br /></b></span></p><p style="text-align: right;"><span style="font-size: small;"><b>[<a href="https://19thcprostitution.blogspot.com/2021/05/book-selling-sex-in-city.html" target="_blank">Blog post in English</a>]</b></span></p><span face=""Arial",sans-serif" lang="EN-GB" style="font-size: 11pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: Arial; mso-fareast-language: NL;"><span style="color: red;"></span></span><p></p></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-90520528313799432602021-05-23T09:07:00.008-07:002021-05-30T04:21:45.189-07:00Boek: the disappearance of Lydia Harvey<p><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0bXEpcf7_idef8uF3xBZHtECNglnGWr3iriHw5RSNkkyNWzR0Uw68jImjXqi6c-kp3HZ3XNO3xMLls8tYN8OiDykPI1zmeVmtFBXjfMqRm1EtC8GsEHAJQips8COSeRjkz3UgjTmnIDs/s500/lydia.jpg" style="clear: right; display: inline; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="500" data-original-width="311" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0bXEpcf7_idef8uF3xBZHtECNglnGWr3iriHw5RSNkkyNWzR0Uw68jImjXqi6c-kp3HZ3XNO3xMLls8tYN8OiDykPI1zmeVmtFBXjfMqRm1EtC8GsEHAJQips8COSeRjkz3UgjTmnIDs/s320/lydia.jpg" /></a><b><a href="https://www.bbk.ac.uk/our-staff/profile/8009689/julia-laite#overview" target="_blank">Dr Julia Laite</a> publiceerde onlangs een waargebeurd verhaal over Lydia Harvey die op zestienjarige leeftijd in de prostitutie belandt.<span style="font-size: x-small;">(1)</span> Haar verhaal begint in 1910 als Lydia een aantrekkelijk aanbod krijgt om te reizen én veel geld te verdienen. De Nieuw Zeelandse hoeft niet lang na te denken. Ze is op zoek naar avontuur en wil graag meer van de wereld zien. Door de opkomst van commerciële reizen via stoomboten in die periode, is het vervullen van die wens eenvoudiger geworden. Lydia reist per schip van haar vaderland naar Buenos Aires en uiteindelijk komt ze in London terecht. Maar het avontuur brengt niet datgene waar ze op gehoopt had en uiteindelijk wordt ze zelfs kroongetuige in de rechtzaak tegen haar souterneurs. Het boek biedt door uitgebreid (archief)onderzoek een realistische blik in de wereld van internationale prostitutie aan het begin van de twintigste eeuw. </b></p><p><span></span></p><a name='more'></a><p></p><p><b>Verschillen invalshoeken<br /></b>Interessant aan het werk is dat het niet uitsluitend stilstaat bij het verhaal vanuit het perspectief van Lydia. Ook die van de andere betrokkenen wordt weergegeven.<span style="font-size: x-small;">(2)</span> In ieder hoofdstuk staat één van hen centraal, zoals die over de souterneurs, de politie detective, de hulpverlener en de journalist die verslag doet van de rechtzaak. Het geeft een boeiende blik in het verleden, bekeken vanuit diverse levenslopen. Bovendien worden de verhalen geplaatst in de bredere politieke en maatschappelijke context van die tijd. Dat is een verademing, omdat dit aspect vaak ontbreekt in historische romans waardoor keuzes van hoofdpersonen lastig te begrijpen kunnen zijn. Dit werk probeert een evenwicht te vinden tussen het weergeven van levenslopen van individuen enerzijds en uitleg van de brede politieke en maatschappelijke kaders anderzijds. Dat lukt prima. Alleen bij het hoofdstuk over de journalist (<i>newsman</i>) dreigt het verhaal van het individu gedeeltelijk ondergesneeuwd te worden door de uitgebreide beschrijving van de <i>handel in blanke slavinnen</i> ("white slavery"). </p><p><b>Historisch genre </b><br />Het genre van dit werk zit tussen monografie en een historische roman in. Waar het bij historische romans niet altijd helder is wat precies verzonnen is en wat gebasseerd op archiefonderzoek, is dat hier nauwelijks het geval. Ik ben erg blij met de uitgebreide noten en de bronverwijzingen. De auteur heeft veel (archief)onderzoek verricht en kennis over het onderwerp. Daarnaast is het werk ook geen puur wetenschappelijk vertoog, maar wordt het verhalend geschreven. </p><p>Het resultaat is een prettig leesbaar boek dat een realistisch tijdsbeeld geeft van de maatschappij en de wijze waarop mensen ermee omgaan. </p><p>The Guardian schreef <a href="https://www.theguardian.com/books/2021/mar/31/the-disappearance-of-lydia-harvey-by-julia-laite-review-a-sex-worker-in-edwardian-london" target="_blank">een recensie</a> over het boek en BBC History Magazine & History Revealed maakten een mooie <a href="https://www.historyextra.com/period/edwardian/sensational-case-lydia-harvey-traffickers-julia-laite-podcast/" target="_blank">HistoryExtra podcast</a> over het boek. </p><div style="text-align: center;"><iframe frameborder="0" height="250px" scrolling="no" src="https://embed.acast.com/403b803d-7d0b-49a6-ae68-cb0a37b8cd5f/6142c33d-880d-4d48-8636-fbbab481eb34" style="border: none; overflow: hidden;" title="Embed Player" width="80%"></iframe></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><span style="font-size: x-small;"><b>Noten</b></span></div><div><span style="font-size: x-small;">(1) </span><span style="font-size: x-small;">Julia Laite, <i>The disappearance of Lydia Harvey</i> (London 2021).<a href="https://books.google.nl/books?id=YdzJzQEACAAJ&dq=disappearance+of+lydia+harvey&hl=en&sa=X&redir_esc=y">Meer details (ISBN etc)</a>.</span></div><div><span style="font-size: x-small;">(2) Het deed me denken aan de romans van de Ierse romanschrijfster <a href="http://maevebinchy.com/" target="_blank">Maeve Binchy</a> die een dergelijke opbouw heeft in haar boeken, zoals</span><span style="font-size: x-small;"> <i>Evening Class</i> (1996) en <i>A week in winter</i> (2012).</span></div><div><span style="font-size: x-small;"><br /></span></div><div><span style="font-size: x-small;"><br /></span></div><div style="text-align: right;"><span><b>[<a href="https://19thcprostitution.blogspot.com/2021/05/book-disappearence-of-lydia-harvey.html" target="_blank">Blog post in English</a><span style="font-size: x-small;">]</span></b></span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-15844124560998411232021-05-16T08:24:00.002-07:002021-05-16T09:32:28.502-07:0010 jaar en een nieuw jasje<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsuZmSVakMWkv_rUJXmuZ-2z1YrV9jjM5pVaQjFiXhOnypwRYm1_n26wbnlNUDzbx69xCyeCacnfQ3TsSKBrQedDi0ZQnT782HKRyRpNsEx9xfzEEpsXJkQ4DQYLQhtwi9-WSc4yAQwVk/s1380/20210514+Oude+website++1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="780" data-original-width="1380" height="362" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsuZmSVakMWkv_rUJXmuZ-2z1YrV9jjM5pVaQjFiXhOnypwRYm1_n26wbnlNUDzbx69xCyeCacnfQ3TsSKBrQedDi0ZQnT782HKRyRpNsEx9xfzEEpsXJkQ4DQYLQhtwi9-WSc4yAQwVk/w640-h362/20210514+Oude+website++1.jpg" width="640" /></a></div><br />Dit blog ben ik begonnen in oktober 2011. Dit jaar mag het dus 10 kaarsjes uitblazen 🎂 Na al die tijd vond ik dat de website een nieuw jasje verdiende. Het uiterlijk is daarom veranderd, maar de inhoud blijft hetzelfde. Voor mij is deze blog een digitaal notitieblok waarin ik alle interessante informatie over negentiende-eeuwse prostitutie kan noteren en terugvinden. <p></p>Unknownnoreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-3627852368166694972020-11-15T06:57:00.004-08:002021-06-23T07:42:30.482-07:00Talkshow: praten over bronnen 19e eeuwse prostitutie <p><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtYhdk7ie1rrNJ9d_3VUnSRfnZmLcZjq0gZyg7G-F2q8B4IsMevOj5F8LgANpH9ITInNxI-rZO3IyN7eDKJadMCCDbJq_tLdd1o25hyphenhyphenosNaXto8b1Y7UFJVJV62JLAVtGNu3y8PqyuHS4/s490/ZOOM+Genealogie+12112020+3+%25282%2529.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="453" data-original-width="490" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtYhdk7ie1rrNJ9d_3VUnSRfnZmLcZjq0gZyg7G-F2q8B4IsMevOj5F8LgANpH9ITInNxI-rZO3IyN7eDKJadMCCDbJq_tLdd1o25hyphenhyphenosNaXto8b1Y7UFJVJV62JLAVtGNu3y8PqyuHS4/s320/ZOOM+Genealogie+12112020+3+%25282%2529.jpg" width="320" /></a></b></div><b>Afgelopen donderdag was ik te gast in de online talkshow: <i><a href="https://academievoorgenealogie.nl/talkshows/" target="_blank">Boeren, burgers en buitenlui</a>.</i> Maandelijks praat <a href="https://www.antecedentia.com/about/" target="_blank">John Boeren</a> in het programma met een pannel en gasten over nieuwe ontwikkelingen binnen stamboomonderzoek. In deze aflevering stond onder andere negentiende-eeuwse prostitutie centraal. Ik mocht vertellen over bronnen op dit gebied. De talkshow werd gelijk opgenomen en is inmiddels te zien op <a href="https://youtu.be/t59uLFSq60w" target="_blank">YouTube</a>. Waar moet je beginnen als je vermoedt dat iemand in je stamboom in die periode inkomsten ontvangt als prostituee of bordeelhouder? </b> <p></p><span><a name='more'></a></span><p>Aan de hand van prostituee <a href="https://sites.google.com/site/alidalouisaswam/" target="_blank">Alida Louise Swam</a> en bordeelhoudster <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2015/07/cornelia-hermans-winkelaar-moeder-kee.html" target="_blank">Cornelia Winkelaar</a> heb ik stilgestaan bij de belangrijkste bronnen om mee te starten. Kort samengevat gaat het om:</p><p></p><ul style="text-align: left;"><li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2013/08/bronnen-prostitutieregisters-in-leiden.html" target="_blank">Prostitutieregisters</a>: gegevens van prostituees en bordelen, zieke prostituees.</li><li>Dienstboderegisters en Gasthuisregisters: gegevens prostituees, zieke prostituees.</li><li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2019/03/secret-lives-deel-ii-politiearchieven.html" target="_blank">Politiearchieven</a>: kan vanalles zijn: verordeningen, dag- en nachtrapporten, krantenartikelen etc.</li><li>Rechtbankarchieven</li></ul><p></p><p>Specifieke bronnen waarin je informatie over bordeelhouders vindt, zijn bijvoorbeeld <i>de beschikkingen van de burgemeester</i>. Als verantwoordelijke bepaalde hij of aanvragen voor bordeelvergunningen worden goedgekeurd. En als ze worden afgekeurd dan zijn de beweegredenen in de beschikkingen beschreven. Gemeenten beschouwden bordeelhouders als ondernemers die daarom patent betaalden. Een <i>patentregister</i> kan dus ook interessante informatie bieden over het prostitutiebedrijf. </p><p>De genoemde bronnen kunnen interessante aankopingspunten weergeven die je vervolgens verder helpen naar andere archieven. Het interview kun je hieronder zien. </p>
<div style="text-align: center;"><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/t59uLFSq60w?start=1654" width="560"></iframe></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: left;">Het was een interessante avond met veel goede vragen! Dank aan John Boeren, het panel en de Academie voor Genealogie. </div><div style="text-align: left;"><br /></div><div style="text-align: left;"><br /></div><div style="text-align: left;"><br /></div><div style="text-align: left;"><br /></div><div style="text-align: left;"><b>Interessante links:</b></div><div style="text-align: left;"><ul style="text-align: left;"><li><a href="http://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2013/06/data-levensloop-ordenen-met-google-sites.html" target="_blank">Data levensloop orderenen met Google Sites</a></li><li><i><a href="http://resources.huygens.knaw.nl/broncommentaren/inhoudsopgave" target="_blank">Broncommentaren deel 2 en 5</a></i></li><li><a href="https://academievoorgenealogie.nl/" target="_blank">Academie voor Genealogie</a></li></ul></div><div style="text-align: left;"><br /></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-24240234596676512402020-06-30T17:30:00.000-07:002020-07-01T02:51:54.615-07:00Make-up trends vanaf 1880<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><span style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="680" data-original-width="512" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiaQnMeupx5nLZlYW-L_khSs3e_FXwz6OJXXePJD8-oyiWwTVClMKpgSyqKErPgaKO_ExUflZ6HH_m4KtZaBURzCQZVsNl7G7YdPy7t1xfL8yoUaBEU30sCLpOMa50-WucghbsFAcVMjak/s320/Edouard_Manet_nana.jpg" width="240" /></span></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Nana - E. Manet (<a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Edouard_Manet_037.jpg" target="_blank">Bron</a>)</td></tr>
</tbody></table>
<div>
<b>In de jaren tachtig van de negentiende eeuw werd make-up populairder. Maar het moest niet te opvallend zijn aangebracht in het gezicht van de vrouw. Hoe zag het eruit en welke producten gebruikte men dan? </b></div>
<div>
<br />
<a name='more'></a><a href="https://www.english-heritage.org.uk/" target="_blank">English Heritage</a> maakte <a href="https://www.english-heritage.org.uk/members-area/members-magazine/victorians?utm_source=English%20Heritage%20Members&utm_medium=email&utm_campaign=11627337_Members%27%20E-Newsletter%20%7C%2028%20June&utm_content=Victorians%20Adults" target="_blank">een interessante video</a> (zie hier beneden) over de make-up die Queen Victoria droeg in de tweede helft van de negentiende eeuw. Interessant detail om te horen is hoe <a href="https://www.kncvtbc.org/over-tuberculose/alle-vragen-over-tuberculose/wat-is-tuberculose/" target="_blank">tuberculose</a> in de tweede helft van de negentiende eeuw een impact zou hebben gehad op het dragen van make-up. Een bleek gezicht met lichtrode wangen en glazige ogen waren gevolgen van de besmettelijke ziekte. Gek genoeg vormden de symptomen ook een nieuw schoonheidsideaal voor vrouwen. Niet dat men ziek moest worden. Maar door oogdruppels, een witter gepoederd gezicht en rouge op de wangen werd het nagebootst. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
Het waren niet uitsluitend leden van de hoge adel die make-up droegen. Op schilderijen van impressionisten werden prostituees op deze manier afgebeeld. Een voorbeeld is het schilderij door Manet met de titel: <i>Nana</i>.<br />
<br />
Opvallend is verder dat vrouwen het haar opsteken, omdat het los over de schouders dragen werd geassocieerd met vrouwen van lichte zeden. Hoewel dat niet blijkt in de weergaven van deze vrouwen in <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Prostitution_in_Impressionist_painting" target="_blank">schilderijen met prostituees</a> in bordelen uit die periode. Ook zij hadden hun haren opgestoken.<span style="font-size: x-small;">(1)</span> </div>
<div>
<br /></div>
<div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: center;">
<iframe allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/kYubOOHN8xE?start=74" width="560"></iframe>
</div>
<div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
<div>
<div style="text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
<b>Noot</b><br />
<span style="font-size: x-small;">(1) Interessante literatuur over uiterlijk in de negentiende eeuw: </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: x-small;">K.P.C. de Leeuw, <i>Kleding in Nederland, 1813-1920</i> (Hilversum 1992) en J. S. Emery, <i>A history of the paper pattern industry: the home dressmaking fashion revolution</i> (London 2014).</span></div>
</div>
<br />
<br />
<br />
<b>Gerelateerde posts</b><br />
<div style="text-align: left;">
</div>
<ul style="text-align: left;">
<li><a href="http://archeologische%20vondsten%20van%20een%20bordeel%20in%20boston/" target="_blank">Archeologische vondsten van een bordeel in Boston</a></li>
<li><a href="http://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2013/09/schoenen-in-de-negentiende-eeuw.html" target="_blank">Schoenen in de negentiende eeuw</a></li>
<li><a href="http://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2012/06/gezien-lang-leve-lingerie.html" target="_blank">Gezien: lang leve lingerie</a></li>
</ul>
<br />
<br />
<br /></div>
<div>
<br /></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-61839240578627666702020-06-17T08:56:00.001-07:002020-06-17T12:07:25.687-07:00Bordeelbezoek Van Gogh en Gauguin <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGVVrBDGPCNbAKNKpzvM3x3K0GBv-7gi2QWZbxZcPmyX1_J2DZD4TAK4YZD0jJrt03RW3GoYbm4Vw0v7JI5sEUUuHB8SCSzX5TGZzRxkDMUjOXsA_77d2JyyzYjySqS6jnNNRdcZEao7M/s1600/Portret_van_een_prostituee_-_s0143V1962_-_Van_Gogh_Museum.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="480" data-original-width="395" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGVVrBDGPCNbAKNKpzvM3x3K0GBv-7gi2QWZbxZcPmyX1_J2DZD4TAK4YZD0jJrt03RW3GoYbm4Vw0v7JI5sEUUuHB8SCSzX5TGZzRxkDMUjOXsA_77d2JyyzYjySqS6jnNNRdcZEao7M/s200/Portret_van_een_prostituee_-_s0143V1962_-_Van_Gogh_Museum.jpg" width="164" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Bron afb: <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Portret_van_een_prostituee_-_s0143V1962_-_Van_Gogh_Museum.jpg" target="_blank">Wikimedia Commons</a></td></tr>
</tbody></table>
<b>Vandaag is een gezamenlijke brief uit 1888 van <a href="https://www.britannica.com/biography/Vincent-van-Gogh" target="_blank">Van Gogh</a> en <a href="https://www.britannica.com/biography/Paul-Gauguin" target="_blank">Gauguin</a> aan <a href="https://www.britannica.com/biography/Emile-Bernard" target="_blank">Emile Bernard</a> geveild voor €210.000,-. In de brief spreken de heren over hun bordeelbezoek in Frankrijk. Naar aanleiding van het onderwerp werd ik benaderd door de redactie van het radioprogramma Nieuwsweekend voor een "live" interview. Het onderwerp ging over negentiende-eeuwse prostitutie en je kunt het <a href="https://www.nporadio1.nl/nieuwsweekend/onderwerpen/60194-2020-06-13-bordeelbezoek-populair-bij-van-gogh-en-co" target="_blank">hier terugluisteren</a>. Hoe belangrijk zijn bordelen voor Van Gogh en Gauguin in die periode?</b><br />
<div>
<b><br /></b>
<br />
<div>
<a name='more'></a></div>
<div>
<b>Bordelen en kunst</b><br />
Prostituees spelen een belangrijke rol in de kunst in de laatste decennia van de negentiende eeuw.<span style="font-size: x-small;">(1)</span> Ze worden als modellen ingehuurd en afgebeeld op schilderijen en (de opbloeiende) pornografische foto's. Het onderwerp is bovendien een belangrijk thema voor discussie in politiek en media. Moet prostitutie verboden worden of getolereerd? Zijn prostituees slachtoffers van mannelijke driften of de verleidsters van onschuldige jongemannen? Schilders zoals de (post-) impressionisten vertalen de gevoelens rondom het veelbesproken onderwerp naar kunst. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
<b>Brieven</b></div>
<div>
Van Gogh schrijft vaak over prostitutie in zijn brieven. Hij voelt zich verwant met iedereen waarop wordt neergekeken door de samenleving. In Nederland heeft hij met prostituee Sien Hoorink samengewoond en financieel gesteund. En er wordt gezegd dat hij een keer de opbrengst van een schilderij heeft gedoneerd aan een straatprostituee. Ook Gauguin bezoekt bordelen regelmatig en niet altijd om te schilderen. De geveilde brief telt vier pagina's. Gogh vertelt over het bordeelbezoek: </div>
<blockquote class="tr_bq">
<i>Maintenant ce qui t’interessera – nous avons fait quelques excursions dans les bordels et il est probable que nous finirons par aller souvent travailler là.– Gauguin a dans ce moment en train une toile du même 1v:3 café de nuit que j’ai peint aussi mais avec des figures vues dans les bordels. 4 Cela promet de devenir une belle chôse.</i></blockquote>
De <a href="http://vangoghletters.org/vg/letters/let716/letter.html" target="_blank">hele brief is te lezen</a> op de website van -inmiddels- eigenaar: <a href="https://www.vangoghmuseum.nl/nl/nieuws-en-pers/persberichten/van-gogh-museum-verwerft-brief-van-van-gogh-en-gauguin" target="_blank">Het Van Goghmuseum</a>, inclusief vertaling en scans van de originelen. De instelling is een terechte bewaarplaats voor de brief, lijkt me. In oktober zijn de aangekochte pagina's te bewonderen in de nieuwe tentoonstelling: <i><a href="https://www.vangoghmuseum.nl/nl/plan-je-bezoek/zien-en-doen/tentoonstellingen/van-goghs-mooiste-brieven" target="_blank">Je liefhebbende Vincent (Van Goghs mooiste brieven)</a> </i><br />
<br />
<br />
<span style="font-size: x-small;"><b>Noten</b></span><br />
<span style="font-size: x-small;">(1) Interessante boeken over het onderwerp zijn: Aukje Vergeest en Nienke Bakker (eds), <i>Lichte zeden: prostitutie in de Franse kunst 1850-1910</i>, (Amsterdam 2016); Hollis Clayson, <i>Painted Love. Prostitution in French art of the impressionist era</i> (Los Angelos 2003).</span><br />
<br />
<b><br /></b>
<b>Gerelateerde blogposts</b><br />
<br />
<ul style="text-align: left;">
<li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2016/04/1800-prenten-en-affiches-online.html" target="_blank">1800 prenten en affiches online toegankelijk</a></li>
<li><a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2013/09/schoenen-in-de-negentiende-eeuw.html" target="_blank">Schoenen in de negentiende eeuw</a></li>
</ul>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-61661462295679766822019-03-05T01:46:00.000-08:002020-06-17T12:06:36.338-07:00Secret Lives, deel II: politiearchieven <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQHMlfUS8iQ1vUnwr4p8yeSRoJmI9BOSGdSjSMwoKlVESQvHqpyzQ716QkLWkS4D6TnnCTnDHJv_3JA4-hUvyr3C3O7m0FctlXoddUfltvMIr2WwgwIhWzZcEmsJIMASzNLeeaTfcHCjk/s1600/Brussel_1887reglementering.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1050" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQHMlfUS8iQ1vUnwr4p8yeSRoJmI9BOSGdSjSMwoKlVESQvHqpyzQ716QkLWkS4D6TnnCTnDHJv_3JA4-hUvyr3C3O7m0FctlXoddUfltvMIr2WwgwIhWzZcEmsJIMASzNLeeaTfcHCjk/s320/Brussel_1887reglementering.jpg" width="208" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Reglementering prostitutie Brussel <br />
(Bron: Stadsarchief Brussel)</td></tr>
</tbody></table>
<b>Het eerste type bron waar ik tijdens <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2018/10/secret-lives-britse-prostituees-in-de.html" target="_blank">the Secret Lives Conference</a> </b><b>bij stilstond is</b><b> het politiearchief. Iedere gemeente heeft wel een dergelijk archief met informatie over de openbare orde. De inhoud ervan kan per plaats verschillen. Het hoeft niet uitsluitend informatie over prostitutie te bevatten. Zo moet je in Brussel zeven dozen doorploeteren om 'prostituees' te vinden. De soorten bronnen in een dergelijk archief kunnen bovendien heel divers zijn. Denk hierbij aan krantenartikelen, reguleringen op het gebied van prostitutie, verklaringen van prostituees, brieven met klachten, dag- en nachtrapporten van de politie, verslagen over illegale bordelen etc. Je hebt geluk als je tussen de informatie een bron vindt, zoals een prostitutieregister. </b><br />
<a name='more'></a><b><br /></b>
<b>Prostitutieregisters</b><br />
<div>
Als een vrouw prostituee werd dan gaf de plaatselijke reglementering vaak aan dat ze zich eerst moest melden bij de politie om zich te laten registereren. Zo'n prostitutieregister is een prachtig startpunt voor een onderzoek, omdat de overzichten:<br />
<ul style="text-align: left;">
<li>persoonlijke gegevens tonen van de vrouw, </li>
<li>aangeven waar en bij wie ze in dienst was, </li>
<li>of en wanneer ze voor een (geslachts-)ziekte werd opgenomen in een gasthuis en wanneer ze daar weer vertrok of -zoals soms gebeurde- overleed. </li>
</ul>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6ch5V-bP4dGWdQ99cjf0ji-vZXSWDJQGKj2VZq0cO94aLCnESpUpWBk2iQbdVJbsFVBif6YsdYcXNEAKtufzmrkPNVN9h11wPyvZ0DdANk9xfvy0j8JRrzgnrZ6lK-1uuVRQL30NHQqo/s1600/Pros1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="479" data-original-width="705" height="271" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6ch5V-bP4dGWdQ99cjf0ji-vZXSWDJQGKj2VZq0cO94aLCnESpUpWBk2iQbdVJbsFVBif6YsdYcXNEAKtufzmrkPNVN9h11wPyvZ0DdANk9xfvy0j8JRrzgnrZ6lK-1uuVRQL30NHQqo/s400/Pros1.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Voorbeeld van de gegevens uit het prostitutieregister van Breda<br />Dia 15 uit mijn presentatie: <a href="https://www.slideshare.net/wbk500/19th-century-british-prostitutes-in-the-low-countries" target="_blank">Secret Lives</a> (2018)</i></td></tr>
</tbody></table>
<br />
<b>Waar vind ik prostitutieregisters?</b><br />
Er zijn nog diverse gemeenten die dergelijke registers hebben en sommigen staan online. Ik heb de bronnen o.a. gevonden in:<br />
<ul style="text-align: left;">
<li><a href="https://felixarchief.antwerpen.be/archievenoverzicht/248090" target="_blank">Antwerpen</a> (1883-1898), </li>
<li>Breda (1879-1906) [<a href="https://www.dutchgenealogy.nl/looking-for-prostitutes/" target="_blank">online</a>]<span style="font-size: xx-small;">(1)</span></li>
<li><a href="https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=126&miaet=1&micode=293&minr=3027838&miview=inv2" target="_blank">Brielle</a> (1863-1870), </li>
<li><a href="https://www.erfgoedleiden.nl/collecties/archieven/archievenoverzicht/details/NL-LdnRAL-0552/keywords/publieke%20vrouw/withscans/0/start/0/limit/50/flimit/5/filters:ead.eadheader.eadid/NL-LdnRAL-0552" target="_blank">Leiden</a> (1853-1904), </li>
<li><a href="http://www.archieven.nl/mi/1540/?mivast=1540&mizig=210&miadt=38&miaet=1&micode=20.108A&minr=1386179&miview=inv2" target="_blank">Maastricht</a> (1896-1908), </li>
<li><a href="https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=184&miaet=1&micode=1.01&minr=742648&miview=inv2" target="_blank">Rotterdam</a> (1813), </li>
<div style="text-align: right;">
</div>
<li><a href="https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=141&miaet=1&micode=0724&minr=14365410&miview=inv2" target="_blank">Zwolle</a> (1876-1900). </li>
</ul>
De gegevens die de politie registreerde kreeg de prostituee mee in een boekje, het prostitutieboekje. Behalve in Zwolle, zijn er nog weinig van deze prostitutieboekjes te vinden in een archief.<span style="font-size: x-small;">(2)</span><br />
<br />
Aan het einde van de eeuw zie je in deze registers steeds meer ingeschreven vrouwen uit het buitenland.<br />
<b><br /></b><b>Buitenlandse vrouwen </b><br />
In Antwerpen hield de politie immigratie dossiers bij van buitenlandse prostituees. De index vind je terug op <a href="https://www.familysearch.org/search/collection/1477769" target="_blank">Familysearch</a> en als je het dossiernummer hebt kun je kijken of het dossier <a href="https://www.familysearch.org/search/image/index" target="_blank">online staat</a>.<span style="font-size: xx-small;">(3)</span> In Nederland heb ik dergelijke dossiers niet gevonden. Er bestaat hier wel <a href="https://cbg.nl/bronnen/cbg-verzamelingen/algemeen-politieblad/" target="_blank">een politieblad</a> waarin buitenlanders werden genoteerd die Nederland moesten verlaten, inclusief de reden van uitwijzing.<br />
<br />
De reden voor vertrek was niet omdat ze prostituee waren, want officieel was dit een legaal beroep. Een veel voorkomende reden was dat een vrouw te weinig inkomsten had. Mocht iemand na te zijn verwijdert toch terugkeren naar Nederland, dan kon via het Politieblad nagegaan worden of ze een ongewenste vreemdeling was.<span style="font-size: x-small;">(4)</span><br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi87QSirtfFOtZ8DVtgKkomC6ovhLpWeMD2OUKLs8CfLptfxqnDJ6n433_tna82wx9C2miKWIJjcEQPQ8ldnP_2RZJED846UBB7TH7B11YPcKuzKS5KKl8HdwYghmzgulcdjVwbUhd9fak/s1600/Politieblad.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="306" data-original-width="664" height="183" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi87QSirtfFOtZ8DVtgKkomC6ovhLpWeMD2OUKLs8CfLptfxqnDJ6n433_tna82wx9C2miKWIJjcEQPQ8ldnP_2RZJED846UBB7TH7B11YPcKuzKS5KKl8HdwYghmzgulcdjVwbUhd9fak/s400/Politieblad.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Een voorbeeld uit het politieblad: Jane Mary Oliver uit Londen moet <br />
Nederland verlaten in 1875 (Bron: Politieblad bij het CBG)</td></tr>
</tbody></table>
<br />
<b>Samenvattend</b><br />
Er zijn allerlei bronnen terug te vinden in een politiearchief. Enerzijds kunnen ze feitelijke informatie bevatten, zoals in politieregisters, reglementeringen, het politieblad. Daarnaast zijn er bronnen die meer gekleurd kunnen zijn: klachten over prostituees, verklaringen van prostituees, dag- en nachtrapporten van politieagenten, krantenartikelen etc Maar het kan ook zijn dat er weinig informatie in een dergelijk archief te vinden is, omdat het meeste in het verleden is vernietigd. Het politieblad vormt een uitzondering en is wel volledig toegankelijk via het CBG.<br />
<br />
<br />
<span style="font-size: x-small;">------------------------------------------------------------------------------------------------------</span><br />
<span style="font-size: x-small;"><b>Noten</b></span><br />
<span style="font-size: x-small;">1. Yvette Hoitink heeft ze gefotografeerd en online geplaatst. Zie </span><span style="font-size: x-small;"><a href="https://www.dutchgenealogy.nl/looking-for-prostitutes/" style="font-size: small;" target="_blank">de links op haar blog</a></span><br />
<span style="font-size: x-small;">2. </span><span style="font-size: x-small;">Zie ook het proefschrift over de boekjes in Zwolle: Kam, B.J., <i>Meretrix en medicus: een onderzoek naar de invloed van de geneeskundige visitatie op handel en wandel van Zwolse publieke vrouwen tussen 1876 en 1900</i> (Zwolle 1983); </span><br />
<span style="font-size: x-small;">Een voorbeeld van een prostitutieboekje vind je in mijn blogpost: <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2013/08/bronnen-prostitutieregisters-in-leiden.html" target="_blank"><i>Prostitutieregisters in Leiden</i></a> </span><br />
<span style="font-size: x-small;">3. Voor Familysearch moet je een (gratis) account aanmaken. </span><br />
<span style="font-size: x-small;">4.</span> <span style="font-size: x-small;">Zie <a href="http://resources.huygens.knaw.nl/broncommentaren/retro" target="_blank">Broncommentaren deel 5: de registratie van vreemdelingen in Nederland in de negentiende en twintigste eeuw </a> Bij het CBG moet je lid worden om toegang te krijgen tot de online politiebladen. </span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-67644946468937315792018-10-14T10:59:00.000-07:002020-06-17T11:09:07.772-07:00Secret Lives: Britse prostituees in de Lage Landen (I)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEju177H3n_Arot_6dgMz5vBN5eHUStTS0cJXqu1spJgR693GboH8yiCZ2aVZ63yy5r3uOVVdckjPJ4jIUfmenpbDhpadEcSzjxK1_umRY4u6h9WW7WLuPp2wA8YtLDNVI59LO3WSnRoDPk/s1600/SL1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="864" data-original-width="1349" height="203" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEju177H3n_Arot_6dgMz5vBN5eHUStTS0cJXqu1spJgR693GboH8yiCZ2aVZ63yy5r3uOVVdckjPJ4jIUfmenpbDhpadEcSzjxK1_umRY4u6h9WW7WLuPp2wA8YtLDNVI59LO3WSnRoDPk/s320/SL1.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">(Foto: Jackie Depelle, Hinckley 2018)</td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: right;">
</div>
<b>Op 31 augustus mocht ik de keynote geven op het congres: </b><a href="https://secretlives.org.uk/" style="font-weight: bold;" target="_blank">Secret Lives: hidden voices of our ancesters</a><b> in Engeland.<span style="font-size: x-small;">(1) </span></b><br />
<b>Opmerkelijke archiefbronnen en de verhalen die ze vertellen over Britse voorouders stonden centraal tijdens dit congres. Mijn presentie richtte zich op Britse vrouwen die als prostituees gaan werken in negentiende-eeuws Nederland en België. </b><b>In deze blogpost geef ik een korte samenvatting van de presentatie. In de komende blogposts ga ik dieper in op de verschillende archiefbronnen en verhalen.</b><br />
<br />
<a name='more'></a><b>Britse prostituees</b><br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRtJOVWBVX8RbvUq-9SgoFdz30sroQrRfEXTXmp84cA_GugqAKVQGKj8GnuOFhQqe9KztIlXd9PdeQj3BaQUq_AijxraVQgQgJ3WIMvNWEfruT40MgJ9bNc0ewHtj1pDKY3NbktAnB5bM/s1600/Pros.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="113" data-original-width="178" height="126" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRtJOVWBVX8RbvUq-9SgoFdz30sroQrRfEXTXmp84cA_GugqAKVQGKj8GnuOFhQqe9KztIlXd9PdeQj3BaQUq_AijxraVQgQgJ3WIMvNWEfruT40MgJ9bNc0ewHtj1pDKY3NbktAnB5bM/s200/Pros.jpg" width="200" /></a>De moderne economische groei na 1860 had geleid tot meer banen voor vrouwen en de eersten die daarvan profiteerden waren de lokale vrouwen in de steden.<span style="font-size: x-small;">(2)</span> Zij hadden de beste netwerken om werk te vinden. Dit betekende een achteruitgang van de lokale vrouwen in de prostitutiemarkt. Omdat de vraag naar prostituees bleef bestaan, moesten bordeelhouders op zoek naar nieuw personeel dat in het buitenland werd gevonden, zoals Engeland.<span style="font-size: x-small;">(3)</span> Tussenpersonen speelden een belangrijke rol. Zij hadden de contacten met bordeelhouders en zochten voor hen prostituees.<span style="font-size: x-small;">(4)</span><br />
<br />
<b>Archiefbronnen</b><br />
In welke bronnen zijn Britse prostituees in Nederland en België te vinden?<br />
Tijdens mijn presentatie heb ik 4 typen bronnen besproken die als startpunt kunnen dienen voor onderzoek naar Engelse "publieke vrouwen".<span style="font-size: x-small;">(5) </span><br />
<ol style="text-align: left;">
<li>Politiearchieven (dia's 12 t/m 16)</li>
<li>Bevolkingsregister en de subregisters: dienstbode- en vreemdelingenregisters (dia's 18 t/m 24)</li>
<li>Rechtbank- en gevangenisarchieven (dia's 25 t/m 31)</li>
<li>Registers gasthuizen (dia's 32 t/m 35)</li>
</ol>
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="485" marginheight="0" marginwidth="0" scrolling="no" src="//www.slideshare.net/slideshow/embed_code/key/4KlB91BUYEXtmp" style="border-width: 1px; border: 1px solid #ccc; margin-bottom: 5px; max-width: 100%;" width="595"> </iframe> <br />
<div style="margin-bottom: 5px;">
<strong> <a href="https://www.slideshare.net/wbk500/19th-century-british-prostitutes-in-the-low-countries" target="_blank" title="19th Century British prostitutes in the low countries">19th Century British prostitutes in the low countries</a> </strong> from <strong><a href="https://www.slideshare.net/wbk500" target="_blank">Wilma Van Den Brink</a></strong> <br />
<br />
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
<b>Spelling</b><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjUtHF6-OXO0AIjsU7jzse5aNKo92UAgvldr8wx5C0BG708l4K5H5cHFB2xE_ndtrq9-1qKgFQQpFzroawa7sflpqHpPgpCM4D3pHRJfWfYIzjxV2FwCOqSJsYSikAzSBs7QbzMtyk8V44/s1600/naam1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="217" data-original-width="245" height="176" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjUtHF6-OXO0AIjsU7jzse5aNKo92UAgvldr8wx5C0BG708l4K5H5cHFB2xE_ndtrq9-1qKgFQQpFzroawa7sflpqHpPgpCM4D3pHRJfWfYIzjxV2FwCOqSJsYSikAzSBs7QbzMtyk8V44/s200/naam1.jpg" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Uit: aanvraag verblijfsvergunning <br />
in Brussel (Stadsarchief Brussel)</td></tr>
</tbody></table>
Als een naam in een archiefbron anders is gespeld, hoeft het niet te betekenen dat het om een ander persoon gaat. Namen van personen, plaatsnamen en adressen kunnen in archiefstukken verschillend gespeld worden. En dat geldt met name voor buitenlandse namen die vaak "vernederlandst" worden. Degene die verantwoordelijk was voor de registratie in bijvoorbeeld een prostitutieregister kan in plaats van <i>Hannah Johnson</i>, de naam <i>Anne Johnsen</i> hebben gehoord en genoteerd. Mary wordt bijvoorbeeld vaak: Marie, Maria, Marij. Vandaar dat het van belang is om te zoeken op variaties van de voor- en familienaam en de gegevens te vergelijken met de geboortedatum en geboorteplaats van een persoon.<br />
<br />
Zoals: Adele <i>Mary</i> Higgleton in de afbeelding rechts.<br />
<br />
Met het verder bespreken van de bronnen met Britse prostituees in de volgende blogposts is het rekening houden met de velen vormen van spelling essentieel. <br />
<br />
<br />
<span style="font-size: x-small;"><br /></span>
<span style="font-size: x-small;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-size: x-small;">------------------------------------------------------------------------------</span><br />
<b><span style="font-size: x-small;">Noten</span></b><br />
<span style="font-size: x-small;">(1) A big thanks to the brilliant "Secret Lives" organisation: Alec Tritton, Else Churchill and John Hanson. And a special thank you to Katy Barbier-Greenland for her help setting the presentation up and making beautiful <a href="https://www.flickr.com/photos/140526745@N02/albums/72157700775326254" target="_blank">photograph's</a>. </span><br />
<span style="font-size: x-small;">(2) Zie ook mijn blogsposts over <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2015/10/de-impact-van-de-spoorwegen-op-de.html" target="_blank">de spoorwegen</a> en <a href="https://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.com/2012/04/prostitutie-in-de-kroeg.html#more" target="_blank">prostitutie in de kroeg</a>. </span><br />
<span style="font-size: x-small;">(3) Buitenlandse vrouwen werden populair. Een interessant artikel over buitenlandse vrouwen en populariteit in Rotterdam is te lezen in: H. Visscher, "<a href="http://docplayer.nl/19685322-De-gestijfde-illusie-de-prostituees-van-een-luxueus-rotterdams-bordeel.html">De gestijfde illusie? De prostituees van een luxueus Rotterdams bordeel</a>", <i>Holland</i> 32 (2000) 244-268.</span><br />
<span style="font-size: x-small;">(4) Een interessant artikel op dit gebied is: J. Laite, "Traffickers and pimps in the era of white slavery", <i>Past & Present</i> 237 (2017) 237-269. </span><br />
<span style="font-size: x-small;">(5) Prostituees werden in Nederlandse bronnen " publieke vrouwen" genoemd. In Belgie werd al de term: prostituee gebruikt.</span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3879340538514199722.post-2133014614599787472017-09-30T09:05:00.000-07:002017-12-08T13:47:32.971-08:00Bron: Besmette soldaten<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbimmHbJ6g2s4fvxEVgj3vK4xJ1ny6vmvR6sLZ5Sr28Dq9J1mYPFIwoThnRBA7ovZZEel4lNs7zxdKFPfzqDBc8AvEktqx7iUvPt3ha9ZHk3qCc6YQR0uFN9oXbpHvacDTf86xaQMH_S0/s1600/soldaten.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="417" data-original-width="493" height="268" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbimmHbJ6g2s4fvxEVgj3vK4xJ1ny6vmvR6sLZ5Sr28Dq9J1mYPFIwoThnRBA7ovZZEel4lNs7zxdKFPfzqDBc8AvEktqx7iUvPt3ha9ZHk3qCc6YQR0uFN9oXbpHvacDTf86xaQMH_S0/s320/soldaten.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption"><i>H. Turken, Binnenhuis met vrolijk gezelschap </i>(ongev. 1828)<br />
Foto genomen door WvdB in <a href="http://www.hetnoordbrabantsmuseum.nl/" target="_blank">Noordbrabants Museum</a></td></tr>
</tbody></table>
<b>Soldaten vormden in de negentiende-eeuwse prostitutie-branche een belangrijke doelgroep. Prostituees die vaak te vinden waren op of rondom het kazerneterrein werden zelfs "soldatenloopsters" genoemd.<span style="font-size: x-small;">(1)</span> Het contact tussen vraag en aanbod was niet zonder risico. Christian blogde al eens over een <a href="http://www.brabantbekijken.nl/2015/05/vijf-en-twintig-bossche-hoertjes-in-een.html" target="_blank">commandant in Den Bosch die in 1881 zijn soldaten een bordeelverbod oplegt</a> vanwege de angst voor <a href="http://www.encyclo.nl/begrip/venerisch" target="_blank">venerische aandoeningen</a>. Prostitutie en geslachtsziekten werden in dit kader vaak met elkaar in verband gebracht. In 1889 wordt een onderzoek over het onderwerp gepubliceerd door </b><b>statisticus G. Mounier.<span style="font-size: x-small;">(2)</span> Het werk is een interessante bron om te vergelijken met informatie uit andere archiefbronnen op het gebied van negentiende-eeuwse prostitutie. </b><br />
<div>
<div>
<div>
<a name='more'></a></div>
<div>
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhthtFr38wJKANRX7uthtztdsyzMyjF-S_-egViXb0or13zUbjZI4OFeTLtKOnUieAaZsPIioFi7K3k0S4q61xnqIKqkMU6SB7KUlVD3evCtg2M2kNOhrbqFrdp3KPLr2Ekmc-hZc3EQss/s1600/ProstitutieGarnizoen.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="195" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhthtFr38wJKANRX7uthtztdsyzMyjF-S_-egViXb0or13zUbjZI4OFeTLtKOnUieAaZsPIioFi7K3k0S4q61xnqIKqkMU6SB7KUlVD3evCtg2M2kNOhrbqFrdp3KPLr2Ekmc-hZc3EQss/s200/ProstitutieGarnizoen.jpg" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Le cuirassier (1899) - Henri Evenepoel <br />
(Bron: <a href="http://www.vangoghmuseum.nl/nl/prenten/collectie/p2519S2009" target="_blank">Van Gogh Museum</a>)</td></tr>
</tbody></table>
Behalve <a href="http://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.nl/2013/08/bronnen-prostitutieregisters-in-leiden.html#more" target="_blank">prostituees</a> worden vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw ook soldaten in garnizoenssteden wekelijks medisch gekeurd op geslachtsziektes. Op die manier moet voorkomen worden dat de mannen op het slagveld ten onder gaan aan venerische aandoeningen. De uitkomsten van de medische keuringen worden bijgehouden en vormen de basis van Mouniers onderzoek. Als bijlagen heeft hij per garnizoensstad overzichten weergegeven met: <br />
<br />
<ul style="text-align: left;">
<li>het aantal gelegerde soldaten per stad/per jaar;</li>
<li>het aantal geconstateerde besmette soldaten per stad/per jaar. </li>
</ul>
<br />
Mounier maakt een onderscheid tussen de periode vóór en ná de invoering van reglementering op prostitutie. Iedere gemeente bepaalt in die periode namelijk zelf het beleid op dit gebied. De onderzoeker wil hiermee nagaan of met het invoeren van een reglementering het aantal zieke soldaten zal afnemen. Een interessante vraagstelling, maar bij zijn uitkomst kunnen vraagtekens geplaatst worden. </div>
<div>
<b><br /></b><b>Een kanttekening</b><br />
De jaren waarin de reglementering in een garnizoensstad wordt ingevoerd klopt niet altijd in het onderzoek van Mounier. In 's-Hertogenbosch zou dat bijvoorbeeld in 1856 zijn. Maar de stad kende er al een in 1844. Over het aantal zieke soldaten uit de eerdere perioden worden geen cijfers gegeven. <br />
<br />
Als we het jaar van invoering negeren, geven de statistische gegevens wel een interessant beeld om te gebruiken in onderzoek naar de geschiedenis over prostitutie.<br />
<b><br /></b><b>Voorbeeld: Harderwijk</b><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCBeUWz1DT8dewKlbktfiyWAEfRRbXcCoBnieNz9tn6yfXbUWbUdo-eYLzkYUcHas3IUUqjn8LDYq2uuGYiS7qhGPZZXXbDOSz2mUCkjQZc39RtmauhPDiBZF4FFAysZqqsZb1yZ9X1uA/s1600/Studio_20170403_162022.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="355" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCBeUWz1DT8dewKlbktfiyWAEfRRbXcCoBnieNz9tn6yfXbUWbUdo-eYLzkYUcHas3IUUqjn8LDYq2uuGYiS7qhGPZZXXbDOSz2mUCkjQZc39RtmauhPDiBZF4FFAysZqqsZb1yZ9X1uA/s400/Studio_20170403_162022.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Cijfers van Garnizoensstad Harderwijk tussen 1850-1856<br />
Bron: onderzoek van Mounier</td></tr>
</tbody></table>
Een boeiende stad in het onderzoek van Mounier vormt Harderwijk. In 1873 en 1877 ligt het percentage besmette soldaten daar maar liefst boven de 100%. Dit betekent dat een soldaat in die jaren gemiddeld meerdere malen voor venerische aandoeningen is behandeld. Kijkend naar de context is dit goed te verklaren. Harderwijk vormt de vertrekplaats van het Oost-Indisch leger. De recruten die zich aanmelden krijgen er direct een som geld uitgekeerd en dat wordt kennelijk uitgegeven aan publieke vrouwen nog voor ze aan boord stappen.<br />
<br />
<div>
<b>Onderzoek naar zedelijkheid</b></div>
</div>
<div>
Om een beter beeld te krijgen kun je het onderzoek van Mounier vergelijken met andere archiefbronnen, zoals:</div>
<div>
<ul style="text-align: left;">
<li><i>De registers van een gasthuis in de gemeente</i><br />Als het aantal zieke soldaten stijgt, neemt dan ook het aantal zieke prostituees toe? Prostituees die ziek worden verklaard leveren hun prostitutieboekje in om een medische behandeling te ondergaan.<br />Maar: het vooruitzicht op verblijf en behandeling is vaak niet aantrekkelijk. Het komt voor dat prostituees daarom snel vertrekken uit de stad als ze vermoeden besmet te zijn. Het werkelijke aantal zieke prostituees kan dus hoger zijn geweest in een gemeente dan de registers aantonen. </li>
<li><i>Politieregisters</i><br />Bijvoorbeeld de dag- en nachtrapporten waarin onder andere bordelen/prostituees genoemd zijn.</li>
<li><i>Jaarboeken van een gemeente</i><br />Hierin kan een vermelding van "toestand der gezondheid" zijn toegevoegd waar ook het onderwerp van prostitutie opgenomen kan zijn. Vaak worden dan aantal zieken en/of geregistreerde prostituees genoemd. </li>
<li><i><a href="http://prostitutieindenegentiendeeeuw.blogspot.nl/2013/08/bronnen-prostitutieregisters-in-leiden.html#more" target="_blank">Prostitutieregisters</a> </i>en/of<i> dienstboderegisters</i> <br />Hierin staan de namen van de legale prostituees. In prostitutieregisters van Leiden en Breda wordt ook aangegeven wanneer een prostituee ziek in een gasthuis is opgenomen. </li>
<li>Archief van Garnizoenscommando, zoals van <a href="http://www.bhic.nl/integrated?mivast=235&mizig=210&miadt=235&miaet=1&micode=117&minr=808362&miview=inv2" target="_blank">'s-Hertogenbosch</a></li>
</ul>
De cijfers van Mounier bieden mooi vergelijkingsmateriaal met de bronnen hier genoemd en geven daarmee inzicht in het zedelijk peil van een garnizoensstad.<br />
<br /></div>
<div>
<br /></div>
</div>
<div>
<span style="font-size: x-small;"><b>Noten</b></span><br />
<span style="font-size: x-small;">(1) Klaas de Graaff, <i>De polsslag van het kwaad: tweehonderd jaar gevangen in Den Bosch</i> (Berlicum 2008) 86.</span><br />
<span style="font-size: x-small;">(2) </span><span style="font-size: x-small;">Mounier, G. J. D., <i>Onderzoek naar de betekenis van statistiek der venerische en syphilitische ziekten bij de landmacht in het Koninkrijk der Nederlanden, ter beoordeling van de werking van plaatselijke verordeningen tot bestrijding dier ziekten door reglementering der prostitutie</i> (Den Haag 1889). <br /><br />Ik heb het werk bekeken bij de Universiteit van Amsterdam, afdeling Bijzondere Collecties. Maar het is ook bij <a href="http://www.worldcat.org/oclc/905422607" target="_blank">andere wetenschappelijke organisaties in te zien</a>. </span></div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0