Vijf historische romans over prostitutie
ENGELSE ROMANS
1. Michel Faber, The crimson petal and the white (Edinburgh 2002)
Met bijna 840 pagina's is het een hele reis die je maakt met de hoofdpersoon. Toch leg je dit boek niet makkelijk terzijde. Toen het laatste hoofdstuk naderde, heb ik mezelf zowaar op een 'leesdieet' geplaatst van enkele pagina's per dag. Ik wilde niet dat deze roman zou eindigen. Het fictieve verhaal speelt zich af in Londen in de jaren rond 1870. Faber beschrijft enerzijds de stad met zijn opbloeiende warenhuizen en entertainmentindustrie en anderzijds vanuit de probemen, zoals de sociale strijd, sloppenwijken en aanpassingsproblemen van de samenleving aan het nieuwe tijdperk. In deze periode van verandering leeft Sugar. Ze is een 19-jarige prostituee die een relatie begint met William Rackham, een man die vastzit in de parfumeriebranche en een onstabiel huwelijk. De positie waarin Sugar zich bevindt lijkt weinig hoop te geven op een gelukkige toekomst. Het einde van het boek is echter zowel onverwacht als briljant. Maar ik zal niet teveel verklappen. Zie deze recensie in de Guardian en een interview met de Nederlandse auteur.
2. Sheila Cousins, To beg I am ashamed: the autobiography of a London Prostitute (New York 1938)
"Dit boek moet je echt lezen. Ik denk dat je het prachtig gaat vinden", zei mijn collega Maaike tegen me toen ze me deze oude roman uit de opslagruimte van de universiteitsbibliotheek overhandigde. Ze heeft helemaal gelijk gekregen. Het achterhalen van de schrijver van het werk is al bijzonder. De echte naam van de auteur zou Ronald Mattews zijn en waarschijnlijk heeft hij hulp gehad van de bekende schrijver Graham Green. Volgens een aantekening van de uitgever is het verhaal de echte ervaring van een prostituee, maar zijn alle namen en plaatsen erin veranderd. Deze autobiografie van "Sheila" vertelt hoe haar carrière als prostituee in Londen begon en hoe ze, naast de nadelen, ook geniet van de vrijheid die het haar biedt. Als een man, Richard, verliefd op haar wordt, verandert het leven drastisch en blijkt het minder idyllisch dan ze had verwacht. Oorspronkelijk zou dit werk bij Routledge gepubliceerd worden, maar werd geannuleerd uit angst dat het als een schandalig verhaal zou worden beschouwd. Vervolgens is het gepubliceerd in Parijs en werd het een bestseller.
De bekende schrijver Paulo Coelho toont zijn interpretatie over het leven van de Nederlandse Margaretha Zell, bekend onder haar beroemde artiestennaam in Parijs, Mata Hari. Beschuldigd van spionage voor de Duitsers in de Eerste Wereldoorlog en in afwachting van de uitspraak van de rechtbank in Frankrijk, schrijft ze haar kant van het verhaal op in een lange brief aan haar advocaat Eduard Clunet. Ze is overtuigd van haar onschuld. Opmerkelijk. Want als je haar weergave leest dan lijkt haar schuld juist voor de hand te liggen. Misschien is haar naïviteit dat af en toe storend is. Toch weet de schrijfstijl van Coelho ook te boeien en dit werk van hem is inmiddels in vele talen verschenen.
NEDERLANDSE ROMANS
4. Marilou Nillesen, Ontwaak zonder mij (Leeuwarden 2020)
In deze prachtige debuutroman van Marilou Nillesen kruipt de lezer in de huid van een fictieve historicus, Nine van der Meer, die naar Parijs reist om in de oude archieven onderzoek te doen naar Esther Lachmann, een echt bestaande negentiende-eeuwse Russische courtisane. Met Nine maak je een denkbeeldige reis naar het verleden en ontdek je de Franse hoofdstad van twee eeuwen terug. De levenscycli van de eenentwintigste-eeuwse Nine en die van de negentiende-eeuwse Esther lijken zich steeds meer te verstrengelen. Een prachtig geschreven boek van een auteur die in het dagelijks leven werkzaam is in de archieven van BHIC. Zie ook dit interview met haar in het Brabants Dagblad.
5. Marlies Alewijn, De Meid (Alkmaar 2018)
Een bijzonder boek voor mij ter afsluiting van deze top 5. Schrijfster Marlies Alewijn gebruikte onder meer dit blog als bron voor achtergrondinformatie. Een van de prostituees die ik heb onderzocht, Alida Louise Swam, heeft zelfs een kleine rol gekregen in de roman. Het boek is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van dienstmeisje Neeltje Lokerse die aan het begin van de twintigste eeuw prostituees in nood wil helpen, maar in plaats daarvan zelf in de problemen komt wanneer ze een kind baart dat niet erkend wordt door de vader. Neeltje neemt wraak en deze drastische actie leidt uiteindelijk tot de Nederlandse wet Loeff waarin in 1909 onderzoek naar vaderschap en alimentatie wordt gerealiseerd. De laatste pagina's van het boek geven een overzicht van de bronnen die voor deze boeiende interpretatie zijn gebruikt.
Veerkrachtige vrouwen
Naast de aanpak is ook de inhoud van de boeken vergelijkbaar. De romans spelen zich af in grote metropolen, voornamelijk Londen en Parijs. De vrouwen in de verhalen zijn sterk en veerkrachtig. De meesten van hen werken als zelfstandige prostituee. Gecombineerd met de mooie schrijfstijlen verdienen deze boeken het om gelezen te worden.
Als je goede tips hebt van romans over dit onderwerp, dan hoor ik ze graag!
Reacties
Een reactie posten