Literatuur

Algemeen
  • Gillfoyle, T.J., "Prostitutes in History: From Parables of Pornography to Metaphors of Modernity', The American Historical Review, 104 (1999) 117-141. 
  • Rodriguez Garcia, M., L. Heerma van Voss, and E. van Nederveen Meerkerk (eds), Selling Sex in the City: a Global History of Prostitution, 1600s-2000s (Leiden 2017).
  • Walkowitz, Judith R., "The Politics of prostitution and sexual labour", History Workshop Journal 82 (2016) 188-198.

Bronnen


Historische romans
  • Alewijn, M., De meid (Amsterdam 2018). 
  • Darby, K., The whores' asylum (Londen 2012). 
  • Faber, M., The crimson petal and the white (Edinburgh 2002)
  • Harris, J., The observations (New York 2006).
  • Nicole, I., De tranen van de Zeegans (Haarlem 2011).
    [zie mijn vlog over de boekpresentatie]
  • Nillesen, M., Ontwaak zonder mij (Leeuwarden 2020).
  • Pike, H., The Harlot's Press (London 2011). 


Diverse landen en steden

Nederland


Algemeen
  • Bossenbroek, M. en J. H. Kompagnie, Het mysterie van de verdwenen bordelen: prostitutie in Nederland in de negentiende eeuw (Amsterdam 1998).
  • Bossenbroek, M. en J. H. Kompagnie, 'Zondige steden, preuts platteland? Prostitutie in Holland rond 1900', Historisch Tijdschrift Holland 30 (1998) 272-294
  • Doornick, M. v., In het leven: vier eeuwen prostitutie in Nederland (Apeldoorn 1997).
  • Huitzing, A., Betaalde liefde: prostitutie in Nederland (Bergen 1983).
  • Sijmons, D., 'Een noodzakelijk kwaad, maar voor wie? Prostitutie in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw.' Jaarboek voor vrouwengeschiedenis (1980) 65-110.
  • Stemvers, F. A., Meisjes van plezier: de geschiedenis van de prostitutie in Nederland (Weesp 1985).

Alkmaar
  • Beek, W.H. van, De reglementering van de prostitutie te Alkmaar in de negentiende eeuw (doctoraalscriptie RUL; Leiden 1991). 

Amersfoort

Amsterdam

Arnhem
  • Potjer, M., 'Acties voor en tegen de erkenning van Arnhemse bordelen, 1860 - 1901', Arnhem de genoeglijkste 28 (2008) 8-17 [afl 1]. 
Assen
  • Luning, H.M., Het eerste rode licht in Assen. Een bordeel in de negentiende eeuw', Asser Historisch Tijdschrrift 2 (1992) 16-24.  
Breda
Den Haag
Deventer
  • Brouwer, H., 100 Jaar prostitutie in Deventer: een sociaal-economisch onderzoek naar de prostitutie in Deventer 1850 tot 1950 (S.I., 1988).
  • Kam, B.J. ' Hoeren, burgers en buitenlui. Medische aspecten van de prostitutie te Deventer in de 19e eeuw' Deventer Jaarboek 2 (1989) 65-78. 
Goes
  • Moerland, L.J., 'De hoeren van ter Goes, geschiedenis van de prostitutie in Goes, 1864-1896'; Historisch Jaarboek voor Zuid- en Noord-Beveland 18 (1992) 39-52. 
Gouda
Groningen
Haarlem
Harderwijk
  • Stellingwerrf, P., 'Prostitutie in Harderwijk ten tijde van het Koloniaal Werfdepot (dl.1)', Vittepraetje 13 (2009) 6-11.
  • Stellingwerrf, P., 'Prostitutie in Harderwijk ten tijde van het Koloniaal Werfdepot (dl.2)', Vittepraetje 14 (2010) 4-9.
Harlingen
's-Hertogenbosch
  • Franssen, J.J.M., De Bossche arbeider in zijn werk- en leefmilieu. Dl II (Tilburg 1976).
  • Kriele, P., 'Bossche Buurten - de hoeren in de Pijp', Kring-nieuws 19 (1993) 7-8.
  • Schmitz, M.M.R.N., 'Het Bossche beleid ten aanzien van prostitutie en venerische ziekten, 1814-1850'. In: H. de Kok (red), Vrouwenhandel en prostitutie in de oude Kempen (Turnhout 1997) 20-37. 
Leiden
  • Noordam, D. J., 'Een gezond lichaam of een reine geest. Kruistochten tegen onzedelijkheid in Leiden I: 1811-1889', Jaarboekje voor geschiedenis en oudheidkunde van Leiden en omstreken 84 (1992) 151-181.
  • Noordam, D. J., 'Een gezond lichaam of een reine geest. Kruistochten tegen onzedelijkheid in Leiden II: 1889-1911', Jaarboekje voor geschiedenis en oudheidkunde van Leiden en omstreken 86 (1994) 149-168.
  • Otgaar, P. A. J. en J. F. J. G. Schaik, 'Bordeelhouders in Leiden, 1853-1875', Jaarboek der sociale en economische geschiedenis van Leiden en Omstreken 3 (1991) 51-83.
  • Otgaar, P. A. J. en J. F. J. G. Schaik, ´De Prostituant te Leiden in het laatste kwart van de negentiende eeuw´, Jaarboek der sociale en economische geschiedenis van Leiden en Omstreken 5 (1993) 117-133.
  • Otgaar, P. A. J. en J. F. J. G. Schaik, 'Illegale prostitutie in Leiden in de tweede helft van de negentiende eeuw', Jaarboek der sociale en economische geschiedenis van Leiden en Omstreken 4 (1992) 80-105.
Maastricht
  • Coelen, J. van der, Enige aspecten van de prostitutie in het 19e eeuwse Maastricht (Scriptie KUN; Nijmegen 1987). 
Nijmegen
  • Boomsma, G.A., "Nijmeegse lichtekooien (1857-1867)" in: Zoeklicht 6 (2005). Over de belastingen op publieke vrouwen in Nijmegen. [zie ook deze blogpost van Huis van de Nijmeegse Geschiedenis]
  • Kersten, A.L.S., 'Engelbartus Millekus Knuvelder. 1851-na 1910, Handelaar, Bordeelhouder en Slager' in: C. Gietman e.a., eds, Biografisch Woordenboek Gelderland, Bekende en onbekende mannen en vrouwen uit de Gelderse geschiedenis Dl. 6 (Hilversum 2007). 65-67.
  • Kersten, Andre L.S., 'Engelbartus Millekes Knuvelder (1851-18??) : 'n leven aan de rafelrand van de 19e eeuw', in: Nijmeegs Katern 20 (2006) nr.2, 26-30.
  • Nabuurs, N., ‘Prostitutie: reglementeren of verbieden?’ in: Jan Brabers ed., Nijmegen: geschiedenis van de oudste stad van Nederland (Nijmegen 2005) 246.
  • Rieter-Michelotti, C., 'Over ligtvaardige vrouwpersonen en hoererij: enige aspecten van prostitutie in het negentiende-eeuwse Nijmegen', Jaarboek voor vrouwengeschiedenis 3 (1982) 129-162.
  • Salah, L., 'De langste straat van Nijmegen. De seksuele cultuur van de Rozemarijngas en Vinkengas tussen 1880 en 1890', Raffia 26 (2014) 27-29. 
Rotterdam
 Utrecht
  • Hart, P. D. t., 'Het onbespreekbare besproken: het Utrechtse gemeentebestuur en de prostitutiekwestie, 1850-1900', Jaarboek van Oud-Utrecht (1993) 148-180.
  • Hart, P. D. t., Leven in Utrecht 1850-1914: groei naar een moderne stad (Hilversum 2005).
  • Schrover, M., Een kolonie van Duitsers (2002) 117, 199-200
  • Snoep, D.P., 'Op de Utrechtse walletjes in 1830' Maandblad Oud-Utrecht 53 (1980) 134-137.
  • Sterk, H., 'Rondom de Galekopsteeg: 1850-1885', Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 30 (1983) 79-107.
  • Wurf-Bodt, C. v. d., Van lichte wiven tot gevallen vrouwen: prostitutie in Utrecht vanaf de late Middeleeuwen tot het eind van de negentiende eeuw (Utrecht 1988).
Venlo
  • Veer, G. van der, ‘Bordelen, prostitutie en geslachtsziekte in Venlo, 1840-1871, De Maasgouw: tijdschrift voor Limburgse geschiedenis en oudheidkunde 107 (1988) 128-140. 
Zwolle
  • Kam, B.J., Meretrix en medicus: een onderzoek naar de invloed van de geneeskundige visitatie op handel en wandel van Zwolse publieke vrouwen tussen 1876 en 1900 (Zwolle 1983). 



Politiek
  • Oostendorp, M., Liberalen, zedelijkheid en wetgeving: 1881-1911 (Utrecht 1990).
  • Vries, P. A. de, Kuisheid voor mannen, vrijheid voor vrouwen: de reglementering en bestrijding van prostitutie in Nederland, 1850-1911 (Hilversum 1997). 


Sociaal-cultureel

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Schoenen in de negentiende eeuw

Afbeelding
Rijgbottine 1895-1905, Nederland (hoflaarzenmaker) Foto: CvdV Onlangs hebben Chris en ik een bezoek gebracht aan het schoenenmuseum in Waalwijk . Nadat ik het vorig jaar een indruk van de lingerie uit de negentiende eeuw had gekregen, was ik nu benieuwd naar het schoeisel waar de vrouwen in die periode op liepen. Wat was de modetrend en in hoeverre deden prostituees daar aan mee?  De industriële revolutie leidde tot grote verandering in de schoenenindustrie. Behalve de werkplaatsen waar nog veel met de hand werd gewerkt, ontstonden er in de tweede helft van de negentiende eeuw steeds meer fabrieken met stoommachines. De fabrikanten verdienden goed aan de verkoop van schoenen in een periode waarin de economie opbloeide. Welke impact hadden de ontwikkelingen op de mode?
Ga naar het volledige artikel »

Ongewenste buitenlandse prostituees in Amsterdam, 1874-1897

Afbeelding
Als je vanuit het buitenland eind negentiende eeuw in Amsterdam arriveert om er een tijd te wonen, dan heb je volgens de Vreemdelingenwet een reis- en verblijfspas nodig die je moet aanvragen bij het politiebureau. Met dit officiële document kun je dan drie maanden in de hoofdstad wonen en het vervolgens nog eens drie maal verlengen. Als je beroep echter verband houdt met prostitutie wordt de aanvraag standaard afgewezen, ook al is  in die periode  prostitutie legaal in Nederland. De regels op dit gebied worden echter decentraal bij gemeenten belegd. En hoewel er in Amsterdam voorstellen worden gedaan, worden de plannen om prostitutie te reguleren door de raad verworpen. Men vreest namelijk dat opgelegde regels juist zullen leiden tot een toename van illegale prostitutie in de stad. (1)   Het  Stadsarchief Amsterdam  heeft een apart register van geweigerde verzoeken van reis- en verblijfspassen aan buitenlandse vrouwen tussen de jaren 1874 en 1897. Het beroep w...
Ga naar het volledige artikel »

Choker sierraad en prostitutie

Afbeelding
In 2016 kreeg ik de vraag van een journalist of negentiende-eeuwse vrouwen die een lint om hun nek droegen (of een "choker" zoals het werd genoemd) prostituees waren? Aanleiding was een hernieuwde belangstelling van dit type halsketting onder beroemdheden en tieners. Zelfs nu, vijf jaar later, omschrijft Harpers Bazar een choker als een van de trends in de mode. Een paar weken terug kwam tijdens een online lezing over de Belle Epoque in Parijs de choker ter sprake. Dit deed me denken aan de vraag  en ik ben op zoek gegaan naar een antwoord.(1) Volgens Encyclopaedia Britannica is de definitie van een choker: een halsketting die nauw om de nek past als een nauwsluitende, hoge kraag. Het Britse naslagwerk legt bovendien uit dat de choker in de negentiende eeuw populair werd. In zijn vroegste vorm had de ketting één of meerdere rijen parels. Halverwege de eeuw kwam de choker met een fluwelen band waarop een speld of parel was gespeld in de mode. De rood lint versie die vrouw...
Ga naar het volledige artikel »