Prostitutie in de negentiende eeuw

C. Monet ( Bron ) Hoe belangrijk de spoorwegen voor negentiende-eeuws Nederland zijn geweest werd ons onlangs weer duidelijk, toen Chris en ik een bezoek brachten aan het Spoorwegmuseum in Utrecht. Behalve een replica van de eerste trein  uit 1839 en tentoonstellingen biedt het museum een mooie collectie spoorboekjes. Op aanvraag zijn ze te bekijken in de bibliotheek . De informatie geeft een interessant beeld over de groei van het openbaar vervoer in de negentiende eeuw en maakt daarmee ook de invloed op de prostitutiemarkt inzichtelijk. 

Cornelia Winkelaar-Hermans  Bron: fam Winkelaar (1) Aan het begin van mijn onderzoek naar de negentiende eeuwse prostitutie  in 2002 kwam ik haar voor het eerst tegen: Cornelia Hermans die in 1849 trouwt met plaatsgenoot Franciscus Winkelaar. Deze "moeder Kee" zou in de jaren die volgen na haar huwelijk tot maar liefst het jaar 1900 de bekendste bordeelhoudster van de stad en daar buiten worden. Haar succes was mede te danken aan haar kinderen met wie ze een hechte band had. Door vele archiefstukken leerde ik Cornelia het afgelopen decennium steeds meer kennen. Ik vroeg me dan vaak af hoe ze er in het echt uit zou hebben gezien. Door het artikel in het Jaarboek van Haerlem dat sinds kort online te lezen is  (zie ook mijn vorige blogpost) weet ik het nu.

Een jaar geleden blogde ik over mijn artikel "Alle bordelen zijn van Moeder Kee" dat net verschenen was in het Haerlem Jaarboek . Inmiddels is het  online beschikbaar . Abstract Halverwege de jaren zestig van de negentiende eeuw heeft Haarlem acht bordelen met een vergunning. Tien jaar later zijn vrijwel alle eigenaren vertrokken of hebben ze tenminste hun bedrijf gesloten. Slechts één bordeel in de stad weet het vol te houden tot de invoering van het bordeelverbod rond 1900. De naam van de desbetreffende eigenaresse is Cornelia Winkelaar-Hermans (of: Moeder Kee). Dit artikel gaat in op de vraag waarom zij wel wist te overleven en de anderen niet. Daarbij heb ik gekeken naar het gemeentebeleid en de levens van de bordeelhouders in deze periode van economische groei. Ga naar volledige tekst Afbeelding: wikimedia.org/

Kees van Dongen - 'Petit Histoires Pour  Grand et Petit Enfants' - L'Assiette au  Beurre , 1901 ( Bron ), Vanaf 22 september 2015 tot 20 januari 2016 staat in Musee d'Orsay te Parijs de negentiende-eeuwse prostituee centraal in de expositie:  Splendeurs et misères. Images de la prostitution en France (1850-1910) .  In foto's, schilderijen, beelden en grafische kunst wordt het thema vanuit twee tegenstrijdige standpunten weergegeven. (1) Enerzijds worden de fantasieën geprikkeld door de prostitutie in luxe bordelen met veel weelde en rijkdom te verbeelden. Anderzijds toont de straatprostitutie weinig glamour. De tentoonstelling wil de diversiteit in beeldvorming verenigen en verbinden aan de ontwikkeling van de moderne schilderkunt. Ik ben erg benieuwd hoe dit eruit gaat zien.

Bron: BHIC  (1) Het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) startte in oktober 2014 met een prachtig project om alle Brabantse inschrijfregisters van de strafgevangenissen uit de periode 1821-1925 online te plaatsen. De 20.000 scans van de registers zijn door ruim 250 vrijwilligers geïndexeerd. In de databank met ongeveer 100.000 persoonsvermeldingen  die hieruit voortgekomen is  kun je op naam van de gevangenen zoeken, maar ook op andere zoektermen, zoals diefstal, eerbaarheid  of onzedelijkheid.