Prostitutie in de negentiende eeuw

Historica dr. Katie Hemphill verwoord het helder in haar recent verschenen boek : ' Words have the power to shape our thinking about human worth in profound ways. ' De uitspraak deed me denken aan een publicatie waarin vrouwen die werkzaam waren in de prostitutie consequent 'hoeren' werden genoemd. Een uitdrukking die in de huidige tijd dezelfde negatieve lading heeft als: slet, snol of vrouw van lichte zeden. Om die reden heb ik altijd de voorkeur gegeven aan prostituee . Maar inmiddels is dit woord synoniem voor vrouwenhandel en geweld tegen vrouwen. Sekswerker is de huidige benaming. Al deze termen zijn in de Nederlandse overheidsdocumenten bij archieven te vinden. Toch zijn de betekenissen van de termen niet altijd hetzelfde. Het is dus essentieel om de interpretatie van de taal uit het verleden te begrijpen. Hoe werden de vrouwen die seksuele diensten verkochten beschreven in formele Nederlandse archiefbronnen?

Ik was gevraagd om een presentatie te geven op het jaarlijkse symposium van Studenten Geschiedenis in Nederland  (SGN). Het werd begin juni van dit jaar gehouden in Amsterdam en droeg het thema: taboes. Hier beneden vind je de introductietekst en de dia's.

Kun je met weinig moeite een papieren boek maken van een blog? Ja, dat kan.  Onlangs probeerde ik  Pixxibook.com  en vond het resultaat erg mooi: een ingebonden boek met alle posts van dit blog. Dit zijn in het kort mijn bevindingen...

Prostitutie was legaal in de negentiende eeuw. Als onderdeel van de Algemene Plaatselijke Verordeningen (AVP) konden gemeenten zelf de regels op dit gebied bepalen. Het is vaak even zoeken in een gemeentearchief om een dergelijke verordening te vinden. Ik was daarom aangenaam verrast toen ik een jaar geleden bij een online antiquariaat een ingebonden verzameling met maar liefst veertig negentiende-eeuwse verordeningen op prostitutie van diverse gemeenten tegenkwam. Mijn blijdschap was groot, maar werd al snel getemperd toen ik het prijskaartje bekeek. Kort daarna besprak ik de prachtige vondst met collega Frank de Jong  van het  Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG). Hij toonde direct interesse om de verzameling aan te schaffen. Bovendien wilde hij het scannen en de gegevens ook  digitaal beschikbaar maken. De collectie bleek goed aan te sluiten bij plaatselijke verordeningen van diverse gemeenten uit dezelfde periode die het IISG al bezat. Een pracht...

Onderzoeker Hanco Jurgens attendeerde me op een interessante reportage van NPO Radio 1 waarin Lisette Blokker ( Regionaal Archief Alkmaar ) werd geïnterviewd over mariniers die in het Den Helder van de eerste helft van de negentiende-eeuw " venussmet " kregen. Interessante archiefbronnen over het onderwerp zijn geïnventariseerd en een drietal stukken uit de negentiende eeuw zijn inmiddels (14-02-2023)  gescand online te vinden zijn .  (1)