Bronnen: Archief Josephine Butler Society

Afbeelding en schrift van Josephine Butler, Glasgow
Women's Library (foto: wvdB, 2014)

Tijdens een werkbezoek aan Schotland had ik een halve dag de tijd om naar de Glasgow Women's Library te gaan waar ze een deel van het archief van de Josephine Butler Society bewaren. Slechts de helft was beschikbaar om in te zien. De overige stukken stonden ergens in een depot opgeslagen. Ik moest het dus doen met het eerste deel van het archief over de bekendste negentiende-eeuwse Engelse feministe die streed voor een bordeelverbod. 

De aardige en zeer behulpzame archiefmedewerkster was zo vriendelijk om mij een index te geven van de stukken die ze bezaten. En ik mocht dit ook online plaatsen. Het archief bevat pamfletten, correspondentie, foto's van Josephine en met name de publicaties in The Dawn -waarin de wereldwijde strijd tegen de prostitutie werd weergegeven - trokken mijn aandacht, omdat de situatie in Nederland er veelvuldig in voorkwam.

Hendrik Pierson (Bron: Wikipedia)

Butler en Pierson
De feministe had een nauwe band met de Nederlandse predikant en abolitionist Hendrik Pierson. Ze noemde hem: "a friend in work and study". Het was door Josephine's invloed dat Pierson in 1879 de Nederlandsche Vereeniging tegen de Prostitutie oprichtte en 5 jaar later de Nederlandsche Vrouwenbond tot Verhooging van het Zedelijk Bewustzijn. Butler prees zijn kritiek op de Russische medicus Madame Eltzina, die ervan overtuigd was prostituees op het rechte pad te krijgen door ze te opereren. En ze leefde met hem mee na het overlijden van zijn dochter. Het was dan ook geen verrassing dat Pierson maandelijks in The Dawn over de situatie in Nederland rapporteerde.

De situatie in Nederland
In The Dawn sprak Pierson over het succes van de Nederlandse strijd tegen de prostitutie. Zijn verslag over de Middernachtzending (zie foto beneden) is er een mooi voorbeeld van. Kennelijk zijn politie en burgervader in de hoofdstad een stuk welwillender om de christelijke actiegroep te steunen dan in Haarlem, zoals uit mijn onderzoek bleek.(1) Het artikel maakt me ook nieuwsgierig naar de bordeelhouder die zich zou hebben "bekeerd" tot zendeling bij de vereniging. Om na te gaan of de situatie die Pierson hier schetst overeenkomt met de werkelijkheid, zouden andere bronnen geraadpleegd kunnen worden, zoals: de publicaties in het blad van de Middernachtzendeling (2), de gemeenteraadsverslagen en politiearchieven.

Uit: The Dawn, 1888 Bron:  Glasgow Women's Library

Tot slot nog enkele enkele highlights van de bronnen uit het archief van de Josephine Butler Society bij de Glasgow Women's Library (klik op onderstaande afbeelding).

Josephine Butler

Noten
(1) Wilma van den Brink, Zedelijk Haarlem (MA-Scriptie VU; 2008)  45.
(2) De Middernachtzendeling, zoals het blad heette, kan ingekeken worden bij de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam. De kans is groot dat het beeld in dit blad bevestigd wordt, want ook binnen deze vereniging was Pierson actief.
[toevoeging aan deze blogpost op 25-04-2014:] Er is in 2013 een scriptie geschreven over de Middernachtzending in Amsterdam. Dieke Heijboer - Paul, Zendeling tegen de zedeloosheid. De Middernachtzending als bestrijder van de prostitutie in Amsterdam en de daarbij gepaard gaande confrontaties met politie en overheid (MA Sriptie UL; Leiden 2013)


Gerelateerde blogposts

• Gelezen: Reddende liefde [Pierson was directeur van de Heldring Gestichten]
• Bronnen: The Women's Library - prostitutie in Engeland
• "Prostitutie moet worden aangepakt met een nieuwe Middernachtzending"