Bordeelbezoek Van Gogh en Gauguin

Bron afb: Wikimedia Commons
Vandaag is een gezamenlijke brief uit 1888 van Van Gogh en Gauguin aan Emile Bernard geveild voor €210.000,-. In de brief spreken de heren over hun bordeelbezoek in Frankrijk. Naar aanleiding van het onderwerp werd ik benaderd door de redactie van het radioprogramma Nieuwsweekend voor een "live" interview. Het onderwerp ging over negentiende-eeuwse prostitutie en je kunt het hier terugluisteren. Hoe belangrijk zijn bordelen voor Van Gogh en Gauguin in die periode?
Bordelen en kunst
Prostituees spelen een belangrijke rol in de kunst in de laatste decennia van de negentiende eeuw.(1) Ze worden als modellen ingehuurd en afgebeeld op schilderijen en (de opbloeiende) pornografische foto's. Het onderwerp is bovendien een belangrijk thema voor discussie in politiek en media. Moet prostitutie verboden worden of getolereerd? Zijn prostituees slachtoffers van mannelijke driften of de verleidsters van onschuldige jongemannen? Schilders zoals de (post-) impressionisten vertalen de gevoelens rondom het veelbesproken onderwerp naar kunst.  

Brieven
Van Gogh schrijft vaak over prostitutie in zijn brieven. Hij voelt zich verwant met iedereen waarop wordt neergekeken door de samenleving. In Nederland heeft hij met prostituee Sien Hoorink samengewoond en financieel gesteund. En er wordt gezegd dat hij een keer de opbrengst van een schilderij heeft gedoneerd aan een straatprostituee. Ook Gauguin bezoekt bordelen regelmatig en niet altijd om te schilderen. De geveilde brief telt vier pagina's. Gogh vertelt over het bordeelbezoek: 
Maintenant ce qui t’interessera – nous avons fait quelques excursions dans les bordels et il est probable que nous finirons par aller souvent travailler là.– Gauguin a dans ce moment en train une toile du même  1v:3 café de nuit que j’ai peint aussi mais avec des figures vues dans les bordels. 4 Cela promet de devenir une belle chôse.
De hele brief is te lezen op de website van -inmiddels- eigenaar: Het Van Goghmuseum, inclusief vertaling en scans van de originelen. De instelling is een terechte bewaarplaats voor de brief, lijkt me. In oktober zijn de aangekochte pagina's te bewonderen in de nieuwe tentoonstelling: Je liefhebbende Vincent (Van Goghs mooiste brieven) 


Noten
(1) Interessante boeken over het onderwerp zijn: Aukje Vergeest en Nienke Bakker (eds), Lichte zeden: prostitutie in de Franse kunst 1850-1910, (Amsterdam 2016); Hollis Clayson, Painted Love. Prostitution in French art of the impressionist era (Los Angelos 2003).


 Gerelateerde blogposts

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Choker sierraad en prostitutie

Afbeelding
In 2016 kreeg ik de vraag van een journalist of negentiende-eeuwse vrouwen die een lint om hun nek droegen (of een "choker" zoals het werd genoemd) prostituees waren? Aanleiding was een hernieuwde belangstelling van dit type halsketting onder beroemdheden en tieners. Zelfs nu, vijf jaar later, omschrijft Harpers Bazar een choker als een van de trends in de mode. Een paar weken terug kwam tijdens een online lezing over de Belle Epoque in Parijs de choker ter sprake. Dit deed me denken aan de vraag  en ik ben op zoek gegaan naar een antwoord.(1) Volgens Encyclopaedia Britannica is de definitie van een choker: een halsketting die nauw om de nek past als een nauwsluitende, hoge kraag. Het Britse naslagwerk legt bovendien uit dat de choker in de negentiende eeuw populair werd. In zijn vroegste vorm had de ketting één of meerdere rijen parels. Halverwege de eeuw kwam de choker met een fluwelen band waarop een speld of parel was gespeld in de mode. De rood lint versie die vrouw
Ga naar het volledige artikel »

Cornelia Hermans (Winkelaar)
"Moeder Kee"

Afbeelding
Cornelia Winkelaar-Hermans  Bron: fam Winkelaar (1) Aan het begin van mijn onderzoek naar de negentiende eeuwse prostitutie  in 2002 kwam ik haar voor het eerst tegen: Cornelia Hermans die in 1849 trouwt met plaatsgenoot Franciscus Winkelaar. Deze "moeder Kee" zou in de jaren die volgen na haar huwelijk tot maar liefst het jaar 1900 de bekendste bordeelhoudster van de stad en daar buiten worden. Haar succes was mede te danken aan haar kinderen met wie ze een hechte band had. Door vele archiefstukken leerde ik Cornelia het afgelopen decennium steeds meer kennen. Ik vroeg me dan vaak af hoe ze er in het echt uit zou hebben gezien. Door het artikel in het Jaarboek van Haerlem dat sinds kort online te lezen is  (zie ook mijn vorige blogpost) weet ik het nu.
Ga naar het volledige artikel »

Schoenen in de negentiende eeuw

Afbeelding
Rijgbottine 1895-1905, Nederland (hoflaarzenmaker) Foto: CvdV Onlangs hebben Chris en ik een bezoek gebracht aan het schoenenmuseum in Waalwijk . Nadat ik het vorig jaar een indruk van de lingerie uit de negentiende eeuw had gekregen, was ik nu benieuwd naar het schoeisel waar de vrouwen in die periode op liepen. Wat was de modetrend en in hoeverre deden prostituees daar aan mee?  De industriële revolutie leidde tot grote verandering in de schoenenindustrie. Behalve de werkplaatsen waar nog veel met de hand werd gewerkt, ontstonden er in de tweede helft van de negentiende eeuw steeds meer fabrieken met stoommachines. De fabrikanten verdienden goed aan de verkoop van schoenen in een periode waarin de economie opbloeide. Welke impact hadden de ontwikkelingen op de mode?
Ga naar het volledige artikel »