Bordeelbezoek Van Gogh en Gauguin

Bron afb: Wikimedia Commons

Vandaag is een gezamenlijke brief uit 1888 van Van Gogh en Gauguin aan Emile Bernard geveild voor €210.000,-. In de brief spreken de heren over hun bordeelbezoek in Frankrijk. Naar aanleiding van het onderwerp werd ik benaderd door de redactie van het radioprogramma Nieuwsweekend voor een "live" interview. Het onderwerp ging over negentiende-eeuwse prostitutie en je kunt het hier terugluisteren. Hoe belangrijk zijn bordelen voor Van Gogh en Gauguin in die periode?

Bordelen en kunst
Prostituees spelen een belangrijke rol in de kunst in de laatste decennia van de negentiende eeuw.(1) Ze worden als modellen ingehuurd en afgebeeld op schilderijen en (de opbloeiende) pornografische foto's. Het onderwerp is bovendien een belangrijk thema voor discussie in politiek en media. Moet prostitutie verboden worden of getolereerd? Zijn prostituees slachtoffers van mannelijke driften of de verleidsters van onschuldige jongemannen? Schilders zoals de (post-) impressionisten vertalen de gevoelens rondom het veelbesproken onderwerp naar kunst.  

Brieven

Van Gogh schrijft vaak over prostitutie in zijn brieven. Hij voelt zich verwant met iedereen waarop wordt neergekeken door de samenleving. In Nederland heeft hij met prostituee Sien Hoorink samengewoond en financieel gesteund. En er wordt gezegd dat hij een keer de opbrengst van een schilderij heeft gedoneerd aan een straatprostituee. Ook Gauguin bezoekt bordelen regelmatig en niet altijd om te schilderen. De geveilde brief telt vier pagina's. Gogh vertelt over het bordeelbezoek: 

Maintenant ce qui t’interessera – nous avons fait quelques excursions dans les bordels et il est probable que nous finirons par aller souvent travailler là.– Gauguin a dans ce moment en train une toile du même  1v:3 café de nuit que j’ai peint aussi mais avec des figures vues dans les bordels. 4 Cela promet de devenir une belle chôse.

De hele brief is te lezen op de website van -inmiddels- eigenaar: Het Van Goghmuseum, inclusief vertaling en scans van de originelen. De instelling is een terechte bewaarplaats voor de brief, lijkt me. In oktober zijn de aangekochte pagina's te bewonderen in de nieuwe tentoonstelling: Je liefhebbende Vincent (Van Goghs mooiste brieven) 


Noten
(1) Interessante boeken over het onderwerp zijn: Aukje Vergeest en Nienke Bakker (eds), Lichte zeden: prostitutie in de Franse kunst 1850-1910, (Amsterdam 2016); Hollis Clayson, Painted Love. Prostitution in French art of the impressionist era (Los Angelos 2003).


Gerelateerde blogposts

• 1800 prenten en affiches online toegankelijk
• Schoenen in de negentiende eeuw