Josephine Butler: a very brief history
Vorig jaar verscheen een biografie van een prominente sociale Engelse hervormster en strijder voor vrouwenrechten, Josephine Elizabeth Butler (1828-1906). Hoewel er verschillende boeken over haar leven zijn gepubliceerd -waaronder een autobiografie- telt dit nieuw verschenen werk van Jane Robinson slechts 91 pagina's. (1) En nog opvallender: het levensverhaal van Josephine wordt van geboorte tot haar overlijden verteld van pagina's 5 tot en met 39. Een opmerkelijk boek over een opmerkelijk persoon.
Het hebben van een abolitionistisch politiek hervormde vader in combinatie met een christelijk calivinistische moeder, heeft grote invloed op de keuzes die Josephine in haar leven zou gaan maken. Daarnaast trouwt ze op jonge leeftijd met George Butler, een leraar en academicus die haar strijd onvoorwaardelijk blijft steunen. Het echtpaar krijgt vier kinderen waarvan hun oudste dochter in 1864 overlijdt door een ongeval. Na deze tragische gebeurtenis wordt Josephine actiever in liefdadigheidswerk en de abolitionistische beweging.
"Vrouwen van de stad"
Josephine beschouwt prostituees of "vrouwen van de stad" zoals ze hen noemt, als zondaars. Ze zijn echter niet de enigen. Mannen die seks kopen, zijn "minstens zo schuldig als de vrouwen die het aanbieden" (p. 17). Maar de sociale hervormster is er ook van overtuigd dat zondigheid kan worden genezen, door redding, geloof en educatie. (p.18) De woning van Josephine en George in Liverpool wordt daarom een opvanghuis voor voormalig 'gevallen vrouwen'. De ambities van Josephine reiken verder dan het bieden van lokale hulp. Door het initiëren van een succesvolle landelijke campagne slaagt ze erin de Contagious Diseases Acts af te schaffen. (2) Haar vastberadenheid leidt bovendien in 1886 tot een verhoging van de minimale leeftijd voor seksueel contact voor vrouwen in het Verenigd Koninkrijk van 13 naar 16 jaar. Om steun te vinden en daarmee haar doelen te bereiken reist Josephine door het hele land en bezoekt ook het buitenland. Ze organiseert bovendien lezingen, schrijft boeken en publiceert pamfletten.
Verhalen verzamelen
Om publieke aandacht te krijgen voor haar zaak, is het verzamelen en verspreiden van verhalen over slachtoffers essentieel. Een interessante vraag, die niet in het boek aan de orde komt, is in hoeverre verkregen informatie wellicht gewijzigd werd om zo abolitionistische doelen te realiseren? Josephine vertelt bijvoorbeeld over een jonge Britse vrouw uit Nottingham, Mary MacLaughlin, die misleid zou zijn als ze in Brussel 'fatsoenlijk werk' zoekt. (3) Maar in tegenstelling tot haar bewering, verklaart de vrouw in kwestie, Mary, dat ze er juist bewust voor heeft gekozen om in een bordeel te werken. Aangezien ze twee jaar later nog steeds haar brood verdient met hetzelfde werk in België, lijkt haar verklaring oprecht. (4) Mary maakte deel uit van de eerste rechtszaken over blanke slavernij in Brussel in 1880/1881. Hoewel het desbetreffende proces over vrouwenhandel in het boek wordt besproken, stelt de auteur geen kritische vragen erover. Een gemiste kans, want het had meer inzicht kunnen geven in de werkwijze van de sociale hervormster. Ook in het tweede deel van het boek, over Josephine's nalatenschap, ontbreekt een kritische blik. Josephine zou destijds door een collega omschreven zijn als een "bijna ideale vrouw" (p.43) en Robinson onderstreept dit en verklaart dat zelfs de recente #metoo-beweging niets nieuws is. Josephine had het al ver voor ons bedacht. (blz. 62)
Slotopmerkingen
Over het algemeen vond ik de schrijfstijl van de auteur helder en het korte biografiegedeelte interessant. Josephine was een prominente sociale hervormster, vastbesloten om de rechten van vrouwen en hun toegang tot onderwijs te verbeteren. Dit boek eert haar prestaties op dit gebied. De levensschets zou echter overtuigender zijn geweest als ook kritische inzichten zouden zijn toegevoegd over hoe deze doelen werden bereikt. Enerzijds zou het werk daarmee bevestigen dat Josephine opmerkelijke resultaten had behaald, maar anderzijds ook ze geen heilige was.
Noten
(1) J. Robinson, Josephine Butler: A very brief history (London 2020). Ik heb de e-book versie gelezen.
Recent is ook een herziende nieuwe druk verschenen van bijvoorbeeld: Helen Mathers, Josephine Butler. Patron Saint of Prostitutes (2nd rev. ed; Cheltenham 2021).
(2) Zie ook de informatie en het interessante archief van the associated Ladies National Association op: https://archiveshub.jisc.ac.uk/search/archives/c1797273-1af3-349d-b16e-0ce3dacdce94 [visited on: 14-11-2021]
(3) J. Jordan and I. Sharp (eds), Josephine Butler and the Prostitution Campaigns. Diseases of the Body Politic Volume IV (London 2003) 66.
(4) Informatie over deze "Blanke Slavinnen" rechtzaak is te vinden in de stadsarchieven van Brussel en Antwerpen. Het verhaal van Mary heb ik vertelt in de keynote presentatie van the Secret Lives Conference (zie dia's: 27 and 28).
Reacties
Een reactie posten