Bronnen: online criminelen vinden in de 19e eeuwse prostitutie

Muts die gevangenen moesten dragen
buiten hun cel in de 19e eeuw (bron)

Diefstal of koppelarij worden vaak genoemd in samenhang met prostitutie.[1] Degenen die veroordeeld waren voor dergelijke vergrijpen vind je terug in vonnissen van arrondissements-rechtbanken.[2] Via de website Archieven.nl kun je op de naam van een persoon zoeken om zo te achterhalen of hij of zij via een dergelijke rechtbank veroordeeld is geweest. Vervolgens kun je dan naar het desbetreffende Regionaal Historisch Centrum (RHC) toegaan om het vonnis in te zien. Maar niet alle indexen op de vonnissen in negentiende-eeuws Nederland zijn online -en via deze website- ontsloten. Bovendien is het niet altijd mogelijk om via deze zoekoptie het delict of een beroep te achterhalen. Ik heb twee archiefinstellingen gevonden die in dat opzicht online meer te bieden hebben: het BHIC in 's-Hertogenbosch en Tresoar in Leeuwarden.

Brabant Historisch Informatie Centrum 
Link naar de databank
Databank met de indexen op de strafvonnissen van de Noord-Brabantse rechtbanken:

• het Gerechtshof van 's-Hertogenbosch, 1838-1886;
• de arrondissementsrechtbanken van Breda (1838-1930), Eindhoven (1838-1877) en 's-Hertogenbosch (1838-1911).

Het mooie van de databank is dat je niet alleen kunt zoeken op de naam van een persoon, maar ook op het delict. Een veroordeling voor koppelarij levert bijvoorbeeld 35 treffers op. Op dit moment wordt de informatie aldaar aangevuld met geboortedata en -plaatsen.

Zoeken op "koppelarij" in de databank van BHIC

Tresoar 

Link naar de databank

Databank met de indexen en namen/beroepen van degenen die als gedaagde voor de arrondissementsrechtbanken zijn verschenen in Heerenveen, Leeuwarden of Sneek. 

Je kunt in de databank niet zoeken op het delict, maar wel op het beroep van de gedaagde, zoals: publieke vrouw, bordeelhouder of bordeelhoudster. Je krijgt vervolgens een scan van het originele rolboek voor je waarin staat waarvoor de desbetreffende persoon is aangeklaagd en het uiteindelijke oordeel van de rechtbank. 

Zoeken op het beroep: "bordeelhouder"geeft 4 resultaten

Door op de datum te klikken bij een naam wordt
een scan van het desbetreffende rolboek getoond.

Noten

1. Zie o.a. Finnegan, F., Poverty and prostitution : a study of Victorian prostitutes in York (Cambridge 1979); Huitzing, A., Betaalde liefde: prostitutie in Nederland (Bergen 1983); Hart, P. D. t., 'Het onbespreekbare besproken: het Utrechtse gemeentebestuur en de prostitutiekwestie, 1850-1900', Jaarboek van Oud-Utrecht (1993) 148-180. [aldaar 164]

2. Een mooi overzicht van de geschiedenis van de rechtspraak en interessante bronnen is te vinden in het 7e deel van de reeks broncommentaren.