Prostitutie in de negentiende eeuw

Gemeente Amsterdam maakt interessante korte video's over allerlei historische onderwerpen die betrekking hebben op het verleden van de stad. Afgelopen jaar verscheen er een over schrijfster  Neel Doff  (1858-1942) of Keetje Tippel zoals ze in de gelijknamige boeken heet.   De besproken schrijfster publiceerde diverse verhalen die een tijdsbeeld geven over het leven in onder andere negentiende-eeuws Amsterdam. Haar bekendste werk  is gebasseerd op haar eigen leven en beschrijft onder andere haar tijd als prostituee in de hoofdstad. Neel Doff publiceert in de Franse taal en wordt in die periode met name bejubeld in Frankrijk. Nederlands succes krijgt ze pas jaren na haar overlijden. Vrouwengeschiedenis Als in de jaren zeventig van de twintigste eeuw de belangstelling toeneemt voor de geschiedenis van vrouwen aan de rand van de samenleving wordt Neel Doff met haar beschrijving over het 'harde leven' in de hoofdstad populair. Het is ook juist in die periode dat haar bo...

Vorig jaar verscheen een biografie van een prominente sociale Engelse hervormster en strijder voor vrouwenrechten, Josephine Elizabeth Butler (1828-1906). Hoewel er verschillende boeken over haar leven zijn gepubliceerd -waaronder een  autobiografie - telt dit nieuw verschenen werk van  Jane Robinson  slechts 91 pagina's. (1)   En nog opvallender: het levensverhaal van Josephine wordt van geboorte tot haar overlijden verteld van pagina's 5 tot en met 39. Een opmerkelijk boek over een opmerkelijk persoon. Het hebben van een abolitionistisch politiek hervormde vader in combinatie met een christelijk calivinistische moeder, heeft grote invloed op de keuzes die Josephine in haar leven zou gaan maken. Daarnaast trouwt ze op jonge leeftijd met George Butler, een leraar en academicus die haar strijd onvoorwaardelijk blijft steunen. Het echtpaar krijgt vier kinderen waarvan hun oudste dochter in 1864 overlijdt door een ongeval. Na deze tragische gebeurtenis wordt Josephine a...

Toen ik naar informatie zocht over chokers , kwam ik een serie interessante online lezingen reeks over het schilderij Olympia van Manet tegen. Een van de afleveringen  gaat over prostitutie en samenleving in de tweede helft van de negentiende eeuw en heeft als titel:   een sociaal en seksueel taboe . De organisatie verantwoordelijk voor de video's is  Art d'Histoire . Door voor een collegevorm te kiezen wil het bedrijf met name studenten en academici bereiken. De presentaties bevatten daarom ook verwijzingen naar voornamelijk primaire (gedrukte) bronnen en volgens de website is een team van historici en filosofen verantwoordelijk voor de inhoud. De namen van deze onderzoekers worden echter niet op de site genoemd.  Alle lezingen worden in het Frans gegeven door  Lisa Martinot . Haar presentatievaardigheden zijn uitstekend en de inhoud is boeiend en goed onderzocht. Helaas is de Engelse versie niet meer online beschikbaar. De toevoeging die ik heb aan deze specif...

In 2016 kreeg ik de vraag van een journalist of negentiende-eeuwse vrouwen die een lint om hun nek droegen (of een "choker" zoals het werd genoemd) prostituees waren? Aanleiding was een hernieuwde belangstelling van dit type halsketting onder beroemdheden en tieners. Zelfs nu, vijf jaar later, omschrijft Harpers Bazar een choker als een van de trends in de mode. Een paar weken terug kwam tijdens een online lezing over de Belle Epoque in Parijs de choker ter sprake. Dit deed me denken aan de vraag  en ik ben op zoek gegaan naar een antwoord.(1) Volgens Encyclopaedia Britannica is de definitie van een choker: een halsketting die nauw om de nek past als een nauwsluitende, hoge kraag. Het Britse naslagwerk legt bovendien uit dat de choker in de negentiende eeuw populair werd. In zijn vroegste vorm had de ketting één of meerdere rijen parels. Halverwege de eeuw kwam de choker met een fluwelen band waarop een speld of parel was gespeld in de mode. De rood lint versie die vrouw...

Wat moet je lezen in de komende maanden als het buiten regent? Ik heb mijn huidige favoriete historische romans over prostitutie op een rij gezet, hoewel ze niet allemaal in de negentiende eeuw afspelen. Toch hebben de boeken met elkaar gemeen dat het karakterstudies zijn waarin de hoofdpersonen een transformatie ondergaan door de keuzes die ze maken. De verhalen worden met name verteld door de ogen van de hoofdpersonen. Het lijkt soms zelfs alsof ze letterlijk naast je op een bankje zitten te vertellen. Als lezer voelt het dan onbeleefd om op te staan en weg te lopen. Bovendien wil je echt weten hoe hun verhalen verlopen. Ik kan deze pageturners dan ook van harte aanbevelen. Drie ervan zijn in het Engels geschreven en twee in het Nederlands. ENGELSE ROMANS 1. Michel Faber,  The crimson petal and the white  (Edinburgh 2002) Met bijna 840 pagina's is het een hele reis die je maakt met de hoofdpersoon. Toch leg je dit boek niet makkelijk terzijde. Toen het laatste hoofdstuk nad...

Als je vanuit het buitenland eind negentiende eeuw in Amsterdam arriveert om er een tijd te wonen, dan heb je volgens de Vreemdelingenwet een reis- en verblijfspas nodig die je moet aanvragen bij het politiebureau. Met dit officiële document kun je dan drie maanden in de hoofdstad wonen en het vervolgens nog eens drie maal verlengen. Als je beroep echter verband houdt met prostitutie wordt de aanvraag standaard afgewezen, ook al is  in die periode  prostitutie legaal in Nederland. De regels op dit gebied worden echter decentraal bij gemeenten belegd. En hoewel er in Amsterdam voorstellen worden gedaan, worden de plannen om prostitutie te reguleren door de raad verworpen. Men vreest namelijk dat opgelegde regels juist zullen leiden tot een toename van illegale prostitutie in de stad. (1)   Het  Stadsarchief Amsterdam  heeft een apart register van geweigerde verzoeken van reis- en verblijfspassen aan buitenlandse vrouwen tussen de jaren 1874 en 1897. Het beroep w...

Dan Snow sprak voor de boeiende geschiedenispodcast History Hit met historica Julia Laite over geweld tegen vrouwen in het negentiende-eeuwse Londen. Aanleiding voor dit interview was de moord op Sarah Everard in maart van dit jaar. Julia vergelijkt de zaak met Emma Elizabeth Smith , die hetzelfde lot ondergaat na een bezoek aan een Londense bar in 1888. De wetenschapster verricht al tien jaar historisch onderzoek naar sekswerksters in Londen en het geweld dat ze ondervonden. (1)  Ze concludeert dat met het sluiten van de bordelen eind negentiende eeuw het geweld tegen vrouwen niet afnam. Juist het tegenovergestelde gebeurde. Het leidde tot een toename van geweld tegen de meest kwetsbaren. (2)     Ga naar de (Engelse) Podcast            (via Google Podcast)        De duistere stad Met de economische groei verschenen er steeds meer warenhuizen, uitgaansgelegenheden en koffiehuizen in laat-Victoriaanse Londen. De verander...

Een persoon uit het verleden komt pas echt tot leven wanneer je een oude foto van hem of haar ziet. Als je een dergelijke afbeelding uit de negentiende-eeuw in een archief hebt gevonden, dan is de kans echter groot dat de geportretteerde in problemen was gekomen met justitie. En blijkt het ook nog eens afkomstig te zijn uit het geheim register van ontslagen gevangenen , dan is het nog erger. In het register werden namelijk alleen personen toegevoegd die beschouwd werden als een gevaar voor de samenleving. Inzage was in die tijd beperkt tot personen in specifieke beroepen. Tegenwoordig is het oude register  online te raadplegen  bij het Brabants Historisch Informatie Centrum  (BHIC). (1) Ik vond in de databank ook veroordeelde bordeelhouders en prostituees, zoals de grimmig uitziende man hier rechts. Zijn naam was Gerardus Mulders. Initiatiefnemer voor het geheime register is de Minister van Justitie,  Anthony Modderman . (2)  Door zijn inbreng worden tussen 188...

Misschien ben je student en wil je een paper of scriptie schrijven over een onderwerp dat te maken heeft met de geschiedenis van prostitutie. Of je bent schrijver en wilt een historische roman erover publiceren. Deze bundel is een goed startpunt om ideeën op te doen en vervolgens terug te brengen tot een haalbaar project. Bovendien is de e-book variant nu gratis online (= open access) via deze link beschikbaar.  Waar gaat het boek over en wat zijn mijn observaties over de inhoud? "Selling Sex in the City offers a worldwide analysis of prostitution that takes a long historical approach which covers a time period from the 1600s to the 2000s."   (Source: Brill)

Dr Julia Laite publiceerde onlangs een waargebeurd verhaal over Lydia Harvey die op zestienjarige leeftijd in de prostitutie belandt. (1) Haar verhaal begint in 1910 als Lydia een aantrekkelijk aanbod krijgt om te reizen én veel geld te verdienen. De Nieuw Zeelandse hoeft niet lang na te denken. Ze is op zoek naar avontuur en wil graag meer van de wereld zien. Door de opkomst van commerciële reizen via stoomboten in die periode, is het vervullen van die wens eenvoudiger geworden. Lydia reist per schip van haar vaderland naar Buenos Aires en uiteindelijk komt ze in London terecht. Maar het avontuur brengt niet datgene waar ze op gehoopt had en uiteindelijk wordt ze zelfs kroongetuige in de rechtzaak tegen haar souterneurs. Het boek biedt door uitgebreid (archief)onderzoek een realistische blik in de wereld van internationale prostitutie aan het begin van de twintigste eeuw.  

Dit blog ben ik begonnen in oktober 2011. Dit jaar mag het dus 10 kaarsjes uitblazen 🎂 Na al die tijd vond ik dat de website een nieuw jasje verdiende. Het uiterlijk is daarom veranderd, maar de inhoud blijft hetzelfde. Voor mij is deze blog een digitaal notitieblok waarin ik alle interessante informatie over negentiende-eeuwse prostitutie kan noteren en terugvinden.